Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
stemów–układów,którewzajemniezsobąwspółdziałająnazasadzieautoregulacji,
tworzącfunkcjonalnącałośćodpowiedzialnązautrzymanierównowagiwewnątrzustro-
jowej,atakżerównowagizotoczeniemspołecznym.Standardamiregulacjinapoziomie
fizjologicznymsą:stałaciepłotaciała,poziomcukruwekrwiitp.,napoziomiepsycho-
logicznympotrzeby(bezpieczeństwa,miłości,akceptacjiiuznania,kontaktówspołecz-
nych),napoziomiespołecznymzaśwartości(zdrowia,piękna,dobra,sprawiedliwości).
Oilenapoziomiefizjologicznymtoprzywracanierównowagiwewnątrzorganizmuod-
bywasięniejakoautomatycznie,tonapoziomiepsychologicznymispołecznymwyma-
gaaktywnościczłowieka,aniekiedypomocyinnychludzi.
Zpsychologicznegopunktuwidzeniapromocjazdrowiapoleganietylkonarozwija-
niuindywidualnychumiejętnościsłużącychzdrowiu,alejesttoproceskreowaniaod
najmłodszychlatzasobówpodmiotowych(biologicznych,poznawczychibehawioral-
nych),które–jakwynikazliteratury(Antonovsky1995,Sęk,Pasikowski2001)ibadań
własnych(Wrona-Polańska2003)–sąpodstawowymźródłemzdrowia.
3.Zasobyosobowe
Zasobysąbardzomodnymiczęstoużywanymokreśleniem,mówisięozasobachmate-
rialnych,mieszkaniowych,środowiskowych,podmiotowych,duchowych,behawioral-
nychitd.Chociażróżniedefiniujesiętepojęcia,tojednakautorzysązgodni,żesąto
właściwości,którekorzystniewpływająnaprocesyradzeniasobiezwymaganiami(stre-
sorami)życia.
Zasobyokreślasięjakopodmiotoweorazśrodowiskowecechyimożliwości,które
winterakcjistresowejizdrowotnejpełniąpozytywnąfunkcjęobronną(Hobfoll1989,
Sęk,Ścigała1996).
Zasobyokreślanesątakżejakopotencjałyzdrowia,któreodgrywająistotnąrolę
wprocesachzdrowiaichoroby(Wrona-Polańska2003,Heszen,Sęk2007).
Wujęciuteoriisalutogenezy(Antonovsky1995)zasobypełniąkluczowąrolęwkre-
owaniuiutrzymaniuzdrowia,deficytywzasobachpełniązaśrolęstresoraimogąpro-
wadzićdochoroby.WedługAntonovsky’egozdrowiezależyodszerokorozumianych
zasobów(resources),tzw.zgeneralizowanychzasobówodpornościowych:biologicz-
nych(genetycznych),psychologicznychispołecznych,dziękiktórymczłowiekmoże
efektywnieradzićsobiezestresem.Porównujezasobydotzw.behawioralnejimmuno-
logiijako„bufory”równoważąceżyciowewymagania(Wrona-Polańska2003),dzięki
którymdziałanieczłowiekastajesiębardziejskuteczneinieponosionkosztówpsycho-
logicznychwpostaciutratyzdrowia.
Powstajepytanie:jakiezasobywsposóbistotnywpływająnazdrowieczłowieka?
Zpsychologicznegopunktuwidzeniamożnawyróżnićzasobypodmiotowe,inaczej
określanejakoosoboweocharakterzepoznawczymibehawioralnym,orazspołeczne,
wynikającezkontekstusytuacyjnego,zrelacjizotoczeniemspołecznym,którestano-
wiągłówneźródłozasobówosobowych.Zdotychczasowychbadańwłasnychprowa-
dzonychwśródnauczycieli,atakżepracownikówsocjalnychiadministracyjnychwyni-
ka,żekluczowymizasobamisprzyjającymizdrowiuijegoutrzymaniusązasoby
osobowepoznawczeokreślanejakoosobowośćprozdrowotna,naktórąskładająsiępo-
