Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wprowadzenie
jużwpełnirozwiniętymjęzykiem,przestająbyćświadomi,żeprocesichkomuni-
kowaniasięzotoczeniemwswojejpoczątkowejfazieodbywałsięjedyniezapo-
mocązróżnicowanejtonacjigłosu.vTenwczesnysposóbkomunikacji-ubolewa
E.T.Hall-jeststraconydlaświadomościifunkcjonujepozanią,więcnajczęściej
zapominamyoważkiejroli,jakąodgrywawprocesiekształcenia”27.
Wyczulenienaemocjonalneodcieniemowypojawiasięjużokołoszóstego
miesiącażycia,kiedytodzieckovreagujepozytywnienamelodiemowyozna-
czająceaprobatę,anegatywnienamelodieoznaczającedezaprobatę”28.Jestto
pierwszykrokwprocesieaktywizacjimowymałegodziecka.Zarozpoznawa-
niemintencjimówiącychdoniegoosóbnastępuje-wspomnianejuż-produko-
wanienaśladującychmowędorosłychmelodii29.vOkołoósmegomiesiącażycia
dziecko,któregosięsłuchazdrugiegopokoju,zdajesięprowadzić«prawdziwą»
konwersacjęzsamym(lubsamą)sobą,wrzeczywistościjednakudajeono«me-
lodie»ludzkiegojęzyka”30.J.Lyonstwierdzi,żedzieckoodmomentuurodzenia
jestwyraźnievprzystosowanefizjologiczniedoposługiwaniasięgłosem;jestjak
gdybygenetyczniepredysponowanedowypróbowaniaszerokiejskalidźwięków
mowyorazdowyrabianiaiwydoskonalaniawsobiewładzynadschematami
dźwiękowymijęzyka,któresłyszywokółsiebie”31.Azadanienienależydonajła-
twiejszych,ponieważartykulacjanawetnajprostszego(składającegosięzjednej
sylaby)słowavwymagaskoordynowaniawczasieiprzestrzeniponad70mięśni
i8do10różnychczęściciała,poczynającodprzepony,anawargachkończąc”32.
Oilerozwójontogenetycznyrozpoczynasięodprodukcjiprozodemów,
otyleodbiórszerokiejskalidźwiękówludzkiegogłosujestmożliwyznacznie
wcześniej.Jużpłódwłonieodbieramelodięgłosumatki33.vPotwierdzoneprzez
badaczydoświadczeniasłuchowenienarodzonegodzieckaświadczą,żerozwój
jegojęzykarozpoczynasięjeszczeprzednarodzinami”34.Wówczaskształtuje
sięjegowrażliwośćnaodbieraniesygnałówwłasnegogatunku35.Wpierwszym
27Ibidem,s.167.
28J.Aitchison,Ziarnamowyś,s.136.
29A.Krupska-Perek,Przezżywesłowodowartościkomunikacyjnejtekstówstaropol-
skich,vJęzykoznawstwo”2010,nr4,red.M.Kucała,s.145-153.
30J.Aitchison,Ziarnamowyś,s.137.
31J.Lyons,Semantykaś,s.90.
32J.Aitchison,Ziarnamowyś,s.115.
33B.Toczyska,Głośnoiwyraźnie.9lekcjidobregomówienia,Gdańsk2007,s.341.
34B.Niesporek-Szamburska,Zabawybrzmieniemwewspółczesnychwierszachdzie-
cięcych,[w:]Językartystyczny,red.B.Witosz,Katowice2010,s.141.
35vLudziesąwstanieodbieraćtylkoograniczonyzakresdźwięków.Budowaucha
ludzkiegouniemożliwiausłyszeniewysokichpiskównietoperzyczynajniższychdźwię-
kówśpiewuwieloryba.Wtensposóbnaturafiltrujedźwięki,któremogąbyćdźwiękami
mowyludzkiej”(J.Aitchison,Ziarnamowyś,s.245).
