Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
15
stadiumrozwojumowyzdolnośćdorozpoznawaniadźwiękówjestznaczniejbar-
dziejzaawansowananiżzdolnośćdoichwytwarzania36.
Podsumowując,mowaludzkaewoluowałavzestrzępówiłat”wróżnychmo-
mentachludzkiejprehistorii37,dającnamvlogicznąwładzębycianiezależnym
odświataniższejpsychiki,lekceważeniago,uwydatnianiabądźodrzucania”38.
Dzisiajtoonawspółdefiniujeczłowieka,zarównojakogatunek,jakijednostkę.
Szczególnyautorytetgłosuwynikazfaktu,iżvjęzyktonieusuwalnyskładnikby-
ciaczłowiekawświecie,zapośredniczającyjegorelacjezrzeczywistościąizin-
nymiludźmi,anawetrelacjepodmiotuzsamymsobą”39.Przyczymjegomoc
-jakutrzymujeW.vonHumboldt-vniepoleganajegozawartościintelektual-
nej,nawyrażonejmyśliczyuczuciu,leczwłaśnienatym,conajbardziejniewy-
jaśnioneiindywidualne,najegobrzmieniu”40.Nietylkozresztąwśródfilozofów
językamożnadostrzectendencjędoukazywaniamocyjęzykapoprzezpryzmat
jegobrzmienia.Zarównoantropolodzy,jakijęzykoznawcypostrzegająfeno-
menmowywkontekściemożliwościwokalnychgłosu,wywierającychwpływ
navnajbardziejczułeczęścipsychikiistotyludzkiej”41.Stawiającznakrówności
międzyjęzykiemigłosem,częstotemudrugiemuprzypisująwielką(obokko-
munikacyjnej),prawdziwiemagicznąmoc,wzmacnianąprzezszeregprozodycz-
nychelementów,nadającychsłowuwzmożonąenergię42.Energię,którazdaniem
G.Godlewskiego,czynisłowosilniejszymiskuteczniejszymodvręki”
,ponieważ
słowowypowiedzianemożezostaćsłowemzapamiętanymiprzekazanymdalej,
przezwyciężającvzarównofizyczne,jakisymboliczne,barieryczasuiprzestrze-
ni”43.Jeślidodatkowoowosłowomazestrojonebrzmieniezeswoimznaczeniem,
wzmagasięjegopsychicznawartość44.Wtakim,itylkowtakimujęciumożna
przyjąćbezzastrzeżeńkontrowersyjnątezęP.Zumthora,iżgłosjestdyskursem,
któryvgłosibardziejniżinnedyskursy”45.
36Ibidem,s.108.
37Ibidem,s.106.
38R.Jakobson,L.Waugh,Magiadźwiękówmowy,[w:]RomanJakobsonwposzuki-
waniuistotyjęzyka1,red.M.R.Mayenowa,Warszawa1989,s.301.
39G.Godlewski,Słowo-pismo-sztukasłowa.Perspektywyantropologiczne,War-
szawa2008,s.80.
40W.vonHumboldt,Rozmaitościjęzykówarozwójumysłowyludzkości,Lublin
2001,s.105.
41J.Kawada,op.cit.,s.253.
42G.vanderLeeuw,Słowoświęteiuświęcone,[w:]Antropologiasłowa.Zagadnienia
iwybórtekstów,red.G.Godlewski,Warszawa2003,s.325.
43G.Godlewski,op.cit.,s.64.
44R.Jakobson,L.Waugh,op.cit.,s.301.
45P.Zumthor,Pamięćiwspólnota,[w:]Literaturaustna,red.M.Głowiński,Gdańsk
2010,s.167.
