Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wkręgu
idei
JaromirBogacz
wobecwybranychstrontechnikiprzetwarzaniajęzykanaturalnego24.Wtensposóbpojęcia
zdefiniowanewSieciSemantycznejmogłybywziąćpoduwagęspołecznykontekst.
Choćteideewydająsiębardzoinspirujące,tonielikwidująbynajmniejambiwalencji
znaku.Hayesprzytaczahistoriędwóchswoichprzyjaciół,oburodowitychAmerykanów,
którzynaglezrozumieli,żewiążąróżneznaczeniazjednymznajczęściejużywanychsłów
swojegojęzyka–house.Pokłócilisięoto,czydywanjest„wdomu”,czyteżjestjegointe-
gralnączęścią–istopniowodoszlidowniosku,żedlajednegohouseoznaczacośwrodzaju
„przestrzeniograniczonejścianami”,adladrugiego–„miejscezamieszkania”.Oczywisty
wniosekjesttaki,żejeślinawetuczestnictwowogromnejliczbiecodziennychinterakcji
niepozwalajednoznacznieokreślićznaczenia,toniedasięokreślićkontekstuspołecznego,
wjakimdałobysiętozrobić.
Obajbadaczeodpoczątkuzmierzaliwłaśniedotezyozasadniczejniewyczerpywalno-
ścikontekstuiniemożliwościustaleniajednejinterpretacji.Hayestwierdzi:„Gdybyśmy
rzeczywiściezgodzilisięnajednąinterpretacjęjakiegośterminu,niepotrzebowalibyśmy
regułwnioskowaniaczysoftware’u:wiedzielibyśmyjużwszystkookażdychdwóchczą-
steczkachwewszechświecie”,bo„interpretacjatocałyŚWIATkompletnieopisanyoddołu
doostatniejjoty”.DlaDerridytensamwniosekjestpochodnąniemożliwościbezpośredniej
„komunikacjiświadomości”.Ponieważmożemysięporozumiewaćtylkozapomocązna-
ków,jesteśmyskazaninaniepewność.
NapytanieomożliwośćkomunikacjiDerridaodpowiada,że„byćmoże”.Hayeszapew-
nemiałbymniejwątpliwości,wgruncierzeczyjednakobajwyrażajątęsamąmyśl:skoro
niemamypewności,żeodnosimysiędotychsamychpojęć,nigdyniemożemymiećpew-
ności,czyporozumienie„rzeczywiście”zaszło.
Dygresja:formalizmidekonstrukcja
Wydajemisię,żepodobieństwamiędzydwiemaprzywołanymiprzezemniedebatami
nieograniczająsiętylkododoboruargumentów,alemająteżswojeideologicznezaplecze.
Zbrakulepszychokreśleńmożnabydostrzecwnichkonfliktmiędzyformalistycznym
sceptycyzmemazdroworozsądkowymscjentyzmem.Jednakpostulowanyprzezemnieso-
juszfilozoficznymiędzydekonstrukcjąawywodzącymsięzteoriimodeliskrajnieformali-
stycznymujęciemjęzykamożesięwydawaćpoczątkowodośćzaskakujący,pozwolęwięc
sobienakrótkądygresję.
Dekonstrukcjaczęstobyłaprzedstawianajakonajbardziejanarchicznyiantynaukowy
prądpostmodernizmu.NiewieledaływysiłkitakichbadaczyjakChristopherNorris,któ-
rypróbowałzinterpretowaćtwórczośćDerridywduchuoświeceniowym.Trzebazresztą
uczciwieprzyznać,żefrancuskifilozofwcalenieułatwiłswoimobrońcomzadania.We-
długprzytoczonejprzezSearle’aanegdoty,nawetFoucaultowizdarzyłosięnazwaćDerri-
dę„obskuranckimterrorystą”iuzasadnićtonastępująco:„Ontakzaciemniato,copisze,
24
H.Halpin,SocialMeaningontheWeb:FromWittgensteintoSearchEngines,za:http://journal.webscience.
org/190/3/halpin-websci09.pdf(datadostępu:28.07.2011).
14
Kłopotyzinżynieriąfilozoficzną
PRZEGLĄDKULTUROZNAWCZY
NR1(9)
ROK2011
