Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.STUDIAIROZPRAWY
leniowejorazurynkowieniesamegopojęciapokolenia.WtymkontekścieaktualnawydajesiętezaHannah
Arendt(1999)opokoleniowejakceleracji,wedlektórejszybkośćprzemiansocjokulturowych,społecznych
iekonomicznychniesprzyjaaniwytworzeniusięwzględnietrwałejwspólnotyozbliżonymwieku,anikształ-
towaniusięwięzimiędzypokoleniowej.Cowięcej,zamiastmówićopokoleniowychsukcesachiawansachedu-
kacyjnych,corazczęściejwskazujesięnazjawiskokolektywnejdegradacji(Szafraniec,2006;2009).Wobec
fenomenuakceleracji,badaniomedukacyjnymnadpokoleniamitowarzyszyniepewnośćwyników;wszelkie
opisyzmierzającedowykrystalizowaniakierunkówtychbadaństanowiąconajwyżejjednązmożliwychopcji
interpretacyjnych.Niemniejwyłaniasięspośródnichkilkadominującychdyskursów,istotnychdlapolityki
edukacyjnejidziałańwobecgeneracjiuczącychsięosób.Pierwszydotyczypotrzebedukacyjnych,zwłaszcza
deficytów,trudności,barierwdostępiedoedukacji,niezależnieodwieku.Drugidotyczyprawosób,które
chcąsięuczyćiucząsię,ichwyjaśnianiaorazwarunkówrealizacji.Trzecieksplorujekategorięjakościżycia
wpowiązaniuzpodnoszeniemkwalifikacjizawodowych,realizacjiosobistychzainteresowań,zdobywania
wykształceniaiuczeniasiędlaprestiżuśrodowiskowego/społecznego,dlauznania(WilligiRogers,2008).
Prymarnymzałożeniemontologicznymwszystkichdyskursówjestuznanieposzczególnychpokoleńjakoak-
tywnychaktorówżyciaspołecznego,kulturowegoipolitycznego.Dzieciństwo,młodość,dorosłośćistarośćnie
sąuznawanejużprzezbadaczyjakostanynaturalneiuniwersalne,alejakokonstruktyzmienne,osadzone
wkonkretnymmiejscuiczasieiodnichzależne.Stanowiąistotnączęśćwiększejcałości,tj.społeczeństwa
ikultury.Podwzględemepistemologicznymimetodologicznymzauważalnajestorientacjanakolektywne
eksplorowanieproblemówposzczególnychpokoleń,choćcorazczęstszesąprzypadkiichindywidualnego
rozpoznawaniazapośrednictwembadańbiograficznychietnograficznych,nakierowanychnajednostkiwda-
nympokoleniu.Takiepodejściemacharaktertypowoinkluzyjny,partycypacyjnyidehomogenizacyjny.Łatwo
tozauważyćprzytrzecimzwymienionychdyskursów,którywykraczapozaramydwóchpoprzednich,bo
dotyczyjakościidobrostanudoświadczanegoidefiniowanegoprzezposzczególnejednostkiiniejestzależny
wyłącznieodpoziomuzaspokojeniapotrzebanistanuprzestrzeganiaprawajednostekdodostępudoeduka-
cji.Najistotniejszeznaczenieprzypadatukontekstowikulturowemudeterminującemuwartości,przekonania
ispołeczneroleosóbuczącychsięjakoaktorówspołecznych.
Sensgeneracyjnychbadańedukacyjnych,wtakimrozumieniu,sprowadzasiędokonstatacji,żeuczenie
sięiprogramowaniewłasnegorozwojuniejestmożliwebezuwzględnieniakontekstuspołeczno-kulturowego,
aleprzedewszystkim,bezakceptacjispecyfikiwartości,problemówimożliwościprzestrzenispołecznejikul-
turowej,wktórejżyjąposzczególnepokolenia.
Oczywiścieprzedstawionaskrótowoewolucjaujęćniemieckichdyskursównaddzieciństwem,młodo-
ścią,dorosłościąistarościąnaswójwłasnysposóbwytwarzaokreślonąnarracjębadawczą,perspektywę
problemową,sposóbizakresprowadzonychbadań.Niewątpliwiejednak,zestawiająctrajektoriepowyższych
trzechdyskursów,możnaodpowiedziećnapytania:Czegojeszczeniewiemyoprocesachuczeniasięwcyklu
życia?Cowiemytylkopowierzchownieiegzemplarycznie?Czegoniechcemywiedzieć,czegounikamy
wedukacyjnychbadaniachgeneracyjnychoraz,coistotniejsze,dlaczego?Iostatniauwaga.Kuszącąper-
spektywąjawisięsięgnięciepoholistyczneujęciekategoriipokoleniawbadaniachedukacyjnych,zewzględu
30
