Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Twardowski,JanŁukasiewicziStanisławLeśniewski.Tenostatniwroku
1913opublikowałw,,PrzeglądzieFilozoficznym,,artykułpt.Krytykalogicz-
nejzasadywyłączonegośrodka,wktórymstwierdzaśmiało:
[...],,logicznazasadawyłączonegośrodka’’nietylkonieprzyczyniasiędoroz-
gmatwywaniamniejlubbardziejskomplikowanychzagadnień,,logicznych’’,lecz
stanowiwnaucenaderszkodliwyikwalifikującysięztegopowodudousunięcia
balastteoretyczny:jestonateząfałszywąi,jakwszelkiewogólefałszywetwier-
dzenia,powinnabyćwyeliminowanaznaukowego,,obiegu’’.
(Leśniewski
2000:139)
Potejbrawurowejdeklaracjinastępujekilkudziesięciostronicowy
dowódwformieustalaniaprawdziwości/fałszywościzdańjęzykanatural-
nego.Zadziwiające,żeLeśniewskiznajdujelogicznepotwierdzeniesłusz-
nościswojejtezyomożliwościwyłączonegośrodka,mimoiżogranicza
znacznieswójmateriałdowodowy,negującjakiekolwiekznaczeniesłów
odnoszącychsiędoprzedmiotówwyobraźni,takichjak,,centaur,,czy
,,kwadratowekoło,,(Leśniewski2000:149)–awięcobiektów,jakiejest
wstaniestworzyćwyłączniejęzyk,relegującjedopowołanejprzezsiebie
kategoriisłów,
,,którenicnieoznaczają,,(Leśniewski2000:149),co
zpunktuwidzeniasemantykijestabsurdem.
Jednaknawetwtejniedoskonałejpostacizamachnalogicznązasadę
wyłączonegośrodka–ówmitzałożycielskiklasycznejlogiki–przeraził
wkońcuswąrewolucyjnościąiskutecznościąsamegoautora.Posiedem-
nastulatachodpublikacjiwspomnianegoartykułu,wtymże,,Przeglądzie
Filozoficznym,,,XXXIII(1939),Leśniewskiodciąłsięodwłasnychmło-
dzieńczychpoglądów,składającżarliwąsamokrytykę,główniezpowodu
cytowanegotuartykułu:
Żyjącumysłowopozasferącennychzdobyczy,osiągniętychwnauceprzezprzed-
stawicieli,,logikimatematycznej’’,aulegająclicznymzgubnymnałogom,płyną-
cymzkulturyjednostronnie,,filozoficzno’’-gramatycznej,zmagałemsięwpracach
wymienionychzszeregiemzagadnień,przerastającychmojeówczesnesiły,od-
krywającprzysposobnościodkrytejużAmeryki.Wspomniałemotychpracach,
pragnączaznaczyć,iżbardzosięmartwię,żezostaływogólewydane,uroczyście
,,wyrzecsię’’niniejszymtychprac,couczyniłemzresztąjużdawnozkatedry
uniwersyteckiej,istwierdzićbankructwo,,filozoficzno’’-gramatycznychpoczynań
pierwszegookresuswojejdziałalności.
(Leśniewski2000:136)
16
