Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AramejskieprzekładyToryjakoświadectwointerpretacjitekstubiblijnego…
29
sięwTargumieOnkelosadopojedynczychsłówlubkrótkichfraz;zazwy-
czajzawierająparafrazęocharakterzeegzegetycznym(midrasz),którajest
zgodnazpozostałymitargumami17.Niematunatomiastwiększościmody-
fikacjiwystępującychwinnychtargumach.JeślitłumaczOnkelosaodbie-
gaodhebrajskiegooryginału,towtakisposóbjakpozostalimeturgemani,
czylizgodniezrabinicznymizałożeniamiinterpretacyjnymi.
ZamiejscepowstaniaTargumuNeofitiiTargumówFragmentarycz-
nychuchodziPalestyna,dlategoteżsąonezaliczanedotargumówpa-
lestyńskich.Niewykluczone,żeteróżnewersjeopierająsięnajednym
prototypiedatowanymnaIwiek,chociażsłownictwowzachowanychrę-
kopisachpochodzizIIIwieku18.Targumtenzawierałdośćjednolityprze-
kład-wcałymdzielewidaćtendencjędotłumaczeniasłówizwrotów
hebrajskichwtensamsposób.
TargumemdocałegoPięcioksięgujestrównieżTargumPseudo-Jonata-
na(TargumJerozolimskiI),któregopowstaniedatujesięnaVII-IXwiek.19
Trwadyskusja,czyTargumPseudo-Jonatananależyzaliczyćdotargumów
palestyńskich.Wartojednakpodkreślić,żedziełotopodwzględemtreści
przekazujetradycjeznanezarównoztargumówpalestyńskich,jakiTargu-
muOnkelosa,atakżezpismapokryficznychiinnychźródeł.Wrezultacie
jegotekstjestprawiedwarazydłuższyniżteksthebrajskiBiblii.
HistoriępowstawaniatargumówPaulFlesher(2001:41-48)podzielił
naczteryokresy,któreodpowiadajączteremlokalizacjomgeograficznym:
1)rejonMorzaMartwego:Iwiekp.n.e.-Iwiekn.e.;2)Galilea:początek
IIwiekun.e.(możekoniecIwieku)doIIIwieku;3)Babiloniaitamtejsze
wspólnotyŻydów:odkońcaIIwiekupoIVwiek;4)SyriaiGalilea:praw-
dopodobnieodIVwiekupoVIIwiek,anawetjeszczedłużej.
17Parafrazatakawystępujewprzekładacharamejskichm.in.Rdz49,10;Lb20,18-20;
24,17-19.
18KodeksNeofiti1,któryukazałsiędrukiemw1504(lub1499)roku,zawierawiele
glossiśladówprzepracowaniatekstuwcześniejszegoodrękopisu.Dokumenttenobejmuje
Pięcioksiągzwyjątkiemokołoszesnastuwierszy,którezostałyopuszczone.Przyjmujesię
też,żepoczątek(Rdz1,1-3,4)izakończenie(Pwt29,17[18]-34,12)stanowiłyprawdopo-
dobniefragmentrękopisujakiegośinnegotargumupalestyńskiego.
19Pierwszewydaniedrukowanetegodziełaukazałosięw1591rokunapodstawierę-
kopisu,któryniezachowałsiędonaszychczasów.ZawieragorównieżrękopiszXV-XVI
wiekuprzechowywanywBiblioteceBrytyjskiej.
