Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.KRYZYSCZYZMIANA_OKŁOPOTACHZOPISEMWSPÓŁCZESNEJRZECZYWISTOŚCISPOŁECZNEJ
przezbiografie13?Jakiegotypuarchitektury,planowaniaprzestrzennego,pla-
nowaniaedukacyjnegopotrzebujespołeczeństwopodciśnieniemindywidu-
alizacji?Czynadszedłkreswielkichpartiiiwielkichstowarzyszeń,czyteżpo
prostuzaczynająonenowyetapswejhistorii?(s.42_43).
Anadewszystkopytaniepodstawowe:czynadalmożliwejestzintegro-
waniewysocezindywidualizowanegospołeczeństwa?(s.43).Pytanietomożna
sformułowaćwbardziejdramatycznysposób_czywzindywidualizowanym
świecienadalmożliwejestistnieniespołeczeństwabędącegoprzedmiotem
badańsocjologii?
1.2.SPOŁECZEŃSTWOSIĘZMIENIA?
Pytaniategotypuniezaprzątajątychlicznychbadaczy,którzywswychana-
lizachdokonującychsięobecnieprzemianskupiająsięprzedewszystkimna
dokumentowaniuosobliwościcharakteryzującychwspółczesneżyciespołecz-
ne.Możnawręczpowiedzieć,żechoćwostatnichlatachdlawielusocjologów
podstawowymzajęciemstałosięwyszukiwaniekolejnychwłaściwościnadają-
cychodrębnośćwspółczesnymwzoromdziałańspołecznych,tojednakwłaści-
wościtesązazwyczajopisywanewoderwaniuodcechsystemowychspołeczeń-
stwajakopodstawowegoprzedmiotudociekańsocjologicznychlubteżtrakto-
wanejakokontynuacjaczyteżwyostrzeniecechspołeczeństwanowoczesnego.
Toraczejhistorycy,ekonomiściczypolitolodzyznacznieczęściejgotowisągło-
sićtezę,żeoweprzemianywzorówdziałaniasąsymptomemgłębokiejzmiany
cywilizacyjnej,lubmówiącinaczej,żemamydoczynieniazwyłanianiemsię
nowejformyorganizacyjnejspołeczeństwajakotakiego.
Dziewiętnastowiecznacywilizacjasięrozpadła_tymstanowczymstwier-
dzeniemrozpoczynaswąksiążkę,zatytułowanąGreatTransformation(2001),
ekonomistaKarlPolanyi14.Spośródinstytucjidlaowejcywilizacjispecyficz-
nych,Polanyiwymienia,popierwsze,systemrównowagisił,któryprzezcały
wiekzapobiegałzajściudłuższejidewastującejwojnymiędzyWielkimiMo-
carstwami.Drugąbyłmiędzynarodowysystemwalutyzłotej,którysymboli-
13Beckowichodzituoszerokokomentowanąprzezniego(por.Beck2004)zmianępolegają-
cąnaprzejściuodwertykalnejdystrybucjibiedywspołeczeństwie(zamożneklasywyższeiśrednie
orazbiedneklasyniższe)dosytuacji,wktórejwiększośćjednostekmaszansę,lubraczej_jest
wystawionanaryzyko_znalezieniasięwbiedzie,wktórymśmomencieswejbiografii.
14Książkataopublikowanazostałaporazpierwszyw1944r.iprzezdługiczasbudziła
zainteresowaniegłówniewśródbadaczyzajmującychsięhistoriąekonomii.Odniesieniadoniej
_zresztą,naskutekmylnegoodczytania,krytyczne_odnajdujemynp.wepokowymdziele
FernandaBraudela(1992b),poświęconymświatowymprzemianomspołeczno-gospodarczym
międzyXVaXVIIIwiekiem.Nanowoodkrytazostaładopierowlatachosiemdziesiątychmi-
nionegostuleciaiwrozważaniachnatematprzemianwspółczesnegoświatastanowiobecnie
24
jednązczęściejprzywoływanychprac.
