Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
37
napogrombiałostockizwróciłAbrahamAscherwswojejdwutomowejhistorii
rewolucji1905r.60Opisyteniesąoczywiściejedyne,choćzracjirangiksią-
żek,wktórychzostałyzamieszczone,mająwmoimprzekonaniunajwiększe
znaczenieiwpływnainnenarracjenaukowe.Należypodkreślić,żepowstały
oneniezależnieodsiebie,wróżnychokresachiwodmiennychśrodowiskach
badawczychiświatopoglądowych.Ichwpływnahistoriografiębyłtakżebardzo
różny,pracaKorcamiałabowiemwłaściwietylkopolskąiregionalnąrecepcję,
anarracjeDubnowaiAscheraskuteczniekształtowałypoglądyhistoriografii
niepolskich,rzadkocytowanychwkraju61.
PawełKorzecbył–jakwieluocalałychzZagłady–postaciąoskompli-
kowanychlosach
62
.Napisanaprzezniegohistoriapogromubiałostockiego
jestopowieściąłączącądwie,częstosprzeczne,aprzynajmniejróżnenarra-
cje:żydowskąinieżydowską.Poprzezświatopoglądautoraopowieśćwikła
siętakżewkonstrukcjęmarksistowską.Korzecoparłsięwswojejpracyna
szerokiejiróżnorodnejbazieźródłowej,choćjaksięokazało,odnalazłjedy-
nieułamekzcałegozespołuhistorycznychświadectwotejtragedii.Jegokwe-
rendyobjęłynietylkoznanewcześniejtekstypublicystyczneistenogramy
IDumy,aletakże(częściowo)dokumentywładzadministracyjnychprzecho-
wywanewMoskwieiwWilnie.Trudnopolatachzarzucaćmuniedokładność
przeprowadzonychbadańarchiwalnych,wszakdoskonalewiemy,wjakich
warunkachprzychodziłonierazpracowaćówczesnymhistorykom.Trzebateż
podkreślić,żejegostudiumniemiałożadnegowsparciaiosadzeniawlite-
raturzenaukowej,któraumożliwiłabyautorowiporównaniaidałastosowny
konteksthistoryczny.WydaneprzedIwojnąświatowątekstypublicystyczne
byłyjużwtedywwiększościzapomniane,anoweinterpretacjenaukowe
jeszczeniepowstały.ŚmiałomożnawięcuznaćpracęKorcazaunikatową.
Rozumiałonpogrombiałostockijakozdarzeniepolityczne.Świadcząotym
tytułynadawanewersjomwydanymwpostaciartykułów.Kierowałwnich
uwagęczytelnikanaskutkipolityczne,choćrzeczjasnawtreścipojawiająsię
1962,nr3,s.149-182;idem,Derbialistokerpogrominzajnepolitiszefolgn,nBleterfarGeszichte”
1963,nr16,s.56-90itosamowwersjiniepublikowanej:idem,Ha-Pogrombi-Bialistokbisznat
1906laszlahotirha-politirt,BibliotekaUniwersytetuHebrajskiegowJerozolimie,działrękopisów,
ChenMelechMerchawia,pudłonP”,Arc.4*1812,b.p.s.;RebeccaKobrinbłędnieidentyfikuje
nazwiskoautorategotekstujakoP
.Kurtz,por.R.Kobrin,ŻydowskiBiałystokijegodiaspora,przeł.
A.Musiał,Sejny2014,s.292(zapiswbibliografii).
60A.Ascher,TheRevolutionof1905.AuthorityRestored,t.2,Stanford2005,s.146-155.
61NaprzykładAscheracytujeKatarzynaSztop-Rutkowska,Próbadialogu.PolacyiŻydzi
wmiędzywojennymBiałymstoku,Kraków2008.
62BiogramKorcaprzygotowałTadeuszRutkowski,NaukihistorycznewPolsce1944-1970.
Zagadnieniapolityczneiorganizacyjne,Warszawa2007,s.194,przyp.297.Jegowspomnienia
zczasówIIwojnyświatowejopublikowanow:BiałostoccyŻydzi,t.1,red.A.Cz.Dobroński,
Białystok1993,s.21-52.Odkońcalat60.KorzecpracowałnaukowoweFrancji,publikując
m.in.praceostosunkachpolsko-żydowskich,por.P
.Korzec,JuifsenPologne.Laquestionjuive
pendantl’entre-deux-guerres,Paris1980.
