Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
13
franiec1990,1991),którynajdotkliwiejjestodczuwanyprzezmłodychludzi,
nieprzygotowanychdozmaganiasięztegorodzajurzeczywistością.
Wliteraturzeprzedmiotumówisięosyndromiebrakuperspektyw,który
jestściślezwiązanyzodczuciemzablokowaniaszansrozwojuosobistego,nie-
możnościąrealizowaniaplanówżyciowych(m.in.założeniarodziny,znalezie-
niadobrzepłatnejpracy),stracheminiepewnościąodnośniedoprzyszłości,
atakżeznegatywnąocenąsytuacjiwkrajuibrakiemwiarywzmianynalep-
sze(por.Borowicz1993;Śliwińska1993,1996).Wzwiązkuzpowyższym,
wliteraturzefachowejwieleuwagipoświęcasięproblematycemarginalizacji
iwykluczenia(Frieske2004;Kossowska2007;Levay2007;Jędrzejko2008).
Możnaprzyjąć,młodzież,wszczególnościzniższychwarstwspołecznych,
podlegaprocesowiwykluczenia,któryjednoznacznieutrudniajejpełneuczest-
nictwowżyciuspołecznym,zpowoduubóstwa,dyskryminacji,brakulubnie-
możnościdalszegozdobywaniakompetencjiikwalifikacji.Prowadzitowkon-
sekwencjidotrudnościwznalezieniupracy,uzyskaniudochoduiwykształce-
nia,satysfakcjonującympełnieniurólspołecznych(rodzinnych,zawodowych,
obywatelskich,towarzyskich)orazpowodujepoczuciebrakukontrolinadważ-
nymisferamiżycia,zarównowwymiarzeosobistym,jakispołecznym(Grotow-
ska-Leder,Faliszek2005,s.31,32).
S.Kawula(1999a)stwierdza,barieryżyciowewspółczesnejmłodzieży
mająpostaćsyndromukumulującychsięcechpołożenia:stanuzdrowia,sytu-
acjimaterialnej,edukacyjnej,kulturowejbądźcechpsychologicznych.Zreguły
przyjmująonepostaćdwubiegunowąimożnajeujmowaćwkategoriachnie-
równościspołecznych(por.Wnuk-Lipiński1996).ZdaniemW.Łukaszewskie-
go(1989),wwarunkachsilnejpresjinapięciesięwgórę,azarazemmałego
prawdopodobieństwaawansu,możnaoczekiwaćpodobnychzachowań,jak
wsytuacjibiedy,deficytu,amianowicieuciekaniasiędonieetycznychform
osiąganiagratyfikacji,np.przezprzypisywaniesobiezasługinnych,podejmo-
waniedziałańmającychnaceluunicestwieniepsychicznebądźfizyczneprze-
ciwników.NauwagęzasługujetakżestanowiskoK.Korzeniowskiego(1991).
Rozważaniaautoradotycząpoczuciapodmiotowościpolitycznejiwzasadzie
możnajeodnieśćdominionejepoki,alezasygnalizowałonwystępowaniepro-
blemufrustracjiideprywacjiludzi,wszczególnościmłodych,którzyelimi-
nowaniprzezelitywładzy.Anomia,normatywnadestrukcjaorazdysonans
poznawczo-aksjologicznymogązatemstanowićtakżenaturalnąreakcjęna
zawiedzioneoczekiwaniainadzieje.Zbiorowefrustracjestwarzająnatomiast
socjokulturowewarunkipojawieniasięoraznasileniapatologiispołecznych
wskalimakrospołecznej(por.Podgórecki1995).
Przedstawicieleróżnychdyscyplinnaukowychposzukująprzyczynzjawiska
przestępczościmłodzieży,odwołującsiędoróżnorakichczynnikówzwiązanych
zprzeobrażeniamispołeczno-ustrojowymi(Bielicki,Sołtysiak1994;Sołtysiak
2003;Cekiera1999;Czekaj,Zawartka2000;Frieske1996;Gorlach,Czekaj,
Leśniak1996;Gaberle2003;Kawula1999a;Kmiecik-Baran1999;Kossow-