Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
ska2007;Krajewski1995;Kurzępa1998;Machel2001;Pospiszyl2001;Pytka
1999;Sztumski1999;Szczepański1999;Urban2000,2001,2005;Wieczorek
2005iin.).Wpowyższymkontekścieszczególnegoznaczenianabieratransfor-
macjagospodarcza,którawpływanazmianystratyfikacjispołecznej.Widoczne
jestrozwarstwieniematerialnespołeczeństwa,przejawiającesięwcorazmoc-
niejszejpolaryzacjibogactwaibiedy.Zjednejstronyobserwujesięsytuacje
ubóstwa(Golinowska1996;Frieske1995;Wódz1993;Zalewska1997;Tar-
kowska2006),bezrobocia(Dach1993;Machnikowski1993;Strzelecki,Wit-
kowski1993;Sztumski1992a),bezdomności(Bartosz,Błażej1995;Duracz-
Walczak1996;Przymeński2001),nierównościspołecznych,np.wdostępiedo
dóbrnaturykulturalnej,edukacyjnej,zdrowia,rekreacji(Borowicz,Krzymie-
niewska,Szafraniec1991;Kawula1999b;Marzec-Holka1998;Marody1991;
Sztumski1998b,2001;Zaborowski1993,Jarosz2009).Zdrugiejstronynato-
miastwidocznejest,żewwarunkachswobodydziałaniamassmediówprezen-
towanyjestwzórszybkich,częstoniezasłużonychkarierwpolityceczybizne-
sie,osiągniętychnierzadkoprzypomocynieuczciwychśrodków,wmajestacie
prawa(por.Urban2000;Skąpska2002)bądźlekceważenienormprawnych
przezprzedstawicielirozmaitychelit,tzw.falandyzacjaprawa(por.Sztumski
1998a).Przypadkiujawnienianadużyć,korupcjielitpolitycznychiadministra-
cjiwskaźnikiemkryzysuwymiarusprawiedliwościiwpływająnadruzgocą-
cyspadekzaufaniapublicznego(por.Sztompka2001).Niewątpliwiewzoryte
wywierajątakżewielkąpresjęnamłodzież,którazgodniezkoncepcjąrela-
tywnejdeprywacjiwkażdychwarunkachmożepoczućsięgorszawkon-
frontacjizjednostkamiprezentowanymijako„ludziesukcesu”(Urban1999d,
s.589,590).
WartorównieżprzytoczyćustaleniaK.Sławika(1996)natematzjawisk
imechanizmówzawiązanychznagłymizmianamispołecznymi,któremogąge-
nerowaćaktywnośćprzestępczą.toprzedewszystkim:przenikanieobcych
wzorcówprzestępczości,istnienie„szarejstrefy”gospodarki,błędypopełniane
wpolitycegospodarczejorazkryminalnej,powstaniesprzyjającychwarunków
dlarozwojutzw.złotejprzestępczościnarodowejimiędzynarodowej(tamże,
s.29,30,50,187),polegającejnanadużywaniuprzywilejówprzezwładzę
(sprzeniewierzaniefunduszyiśrodkówpublicznych,korupcja,nadużyciapoli-
cyjne,przestępczośćpolityczna)orazekonomicznejprzestępczościtowarzystw
międzynarodowych.Wtymmiejscunależywspomniećozjawiskuwystępującym
wskaliglobalnej:przestępczościjednostekwpływowych(korzystaniezwładzy
wsposóbniezgodnyzprawem)iludzi„wbiałychkołnierzykach”(wykorzysty-
waniestatusuklasowego,zawodowegodoprowadzenianielegalnejdziałalności,
najczęściejzwiązanejzprzestępczościągospodarczą)(Giddens2007,s.253).
Poddającanalizieproblembezrobociaiubóstwa,należyzaznaczyć,na
terenachszczególniedotkniętychpowyższymizjawiskamiiichpsychospołecz-
nymiskutkamimożetworzyćsiętzw.kulturaubóstwa,którąopisałianali-