Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SŁOWOWSTĘPNE
Architekturazawszepozostawaławścisłymzwiązku
zwartościamikulturowymiiżyciemspołecznym,zjednej
stronywyrażającdominującetrendyiidee,azdrugiej
świadomiejewspółtworząc.Wśredniowieczugłęboko
osadzonawreligiiwizjarodzinymaterializowałasięwpo-
stacibudowanegonaplaniekrzyżadomu;warchitekturze
sakralnejdążonodowcieleniawprzestrzeńideiBogaoraz
zdefiniowaniapoprzezszeregrozwiązańarchitektonicz-
nych,takichjakołtarz,konfesjonałczyambonajego
relacjizczłowiekiem.Fizyczneukształtowaniebudyn-
kówwyrażawięcokreślonewartościiwizje(np.rodziny
czyKościoła)ijednocześniepozwalaichdoświadczyć.
Dotyczytorównieżuniwersytetówiszkół:materialna
forma,którąprzybierałyonenaprzestrzeniczasu,repre-
zentowaładominującąwizjękształcenia,ijednocześnie
sprzyjałajejrealizacji.Takototypowaszkołazdrugiej
połowyXIXwiekubyłainstytucjąwdrażającądoreżimu
pracyprzemysłowej,nastawionąnakształtowaniekon-
formizmuidyscypliny;tawizjaedukacjiprzełożyłasię
naspecyficznerozwiązaniaarchitektoniczne:
Szkołabyłamiejscemodrębnym,wyłączonymzżycia
społeczności,ifunkcjonującymnawłasnychzasadach:
byłczasimiejscenanaukę,któramiałasięodbywaćwy-
łącznieiwłaśniewszkole.Standardowa„klasaszkolna”
eryprzemysłowejtakwizualnie,jakfizycznieizolowała
uczniówodotoczenia,anauczycielskakatedragórująca
nadrzędamiławekdefiniowałakształceniejakojedno-
stronnątransmisję.(OECD2011:25)
ChoćszkołaDsegmentowa”,złożonazpodzielonych
naklasyuczniówipodzielonejnaklasyprzestrzeni
wydajenamsiędzisiajczymścałkowicienaturalnym
ioczywistym,wistociepojawiasięonadopierowpo-
łowieXIXwiekujakokorelathierarchicznejpedagogiki
zdominującąpozycjąnauczyciela.Poprzedzająca
jeszczewpoczątkachXIXwiekuwkrajachpółnocnej
Europyszkołaukształtowanabyławedługzupełnie
innejkoncepcjiedukacji,opracowanejprzezAndrew
BellaiJosephaLancastera:nauczycieluczyłzapośred-
nictweminstruktorówzazwyczajstarszychuczniów
pracującychzniewielkimigrupkamiuczniówmniej
zaawansowanych.Byłatometodaniezwyklewydajna
jedennauczycielbyłwstaniekształcićnawetdoty
-
siącauczniów.Jejstosowaniewymagałojednakdużych,
specyficznieukształtowanychsal,umożliwiającychna-
uczycielowikrążeniemiędzyrozlokowanymiwróżnych
częściachgrupkami[1]:szkołaDsegmentowa”wyklucza
uczeniemetodąBella-Lancastera.
Oszkołachnapisanowielewnikliwychopracowań,
którewdodatkuprzełożyłysięnapolitykipubliczneoraz
standardyarchitektoniczne,np.opracowanieprzygotowa-
neprzezOECD(OECD2011),któredobrzeoddajerosną-
cezainteresowaniestandardamiprzestrzeniedukacyjnych
idobrymipraktykamiwtejmaterii.Trudnonatomiast
znaleźćanalogicznebadaniadotycząceuniwersytetów,
czyujmującrzeczogólniejwyższychuczelni,choćjest
oczywiste,żenaprzestrzeniczasuzmieniałysięjedno-
cześnieideeuniwersytetuorazarchitekturaakademicka.
Porównanieśredniowiecznychuczelni,przystępnych
iotwartychnamiasto,zdefiniującymimiejskiecentrum
monumentalnymibudynkamieryklasycyzmuczyzwy-
niesionymipozamiastomodernistycznymikampusami
pozwalaodczuć,jakróżnestojązanimiwizjestudiowania
9