Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
Tenspecyficznystosunekjednostkidosiebie,leżącyupodłożanieśmiałości
akcentujewielubadaczy(Skorny1965;Zimbardo1994;Markiewicz-Borzym
1963;Popielarska-Mazurowa1983;Zdzieniecka1959;Poland2000).Ichzda-
niem,osobynieśmiałecharakteryzujepoczucieniższości,niskasamoocena,brak
zaufaniadowłasnychmożliwości,niedocenianiesiebie.DanutaBorecka-Biernat
(2001,s.55–56)podjęłapróbęodpowiedzinapytanie:jakazależnośćistnieje
międzypoziomemsamoocenyogólnejisamoocenszczegółowychazachowa-
niemnieśmiałymumłodzieży?3Zprzeprowadzonychprzezniąbadańwynika,
żesamoocenaogólnadorastającejmłodzieżynieśmiałejjestniska.Samooceny
szczegółowesąniższewgrupieosóbnieśmiałych,zwłaszczaudziewcząt,we
wszystkichaspektachobrazuwłasnejosoby,przedewszystkimzaśwtych,które
odnosząsiędowartościipostępowaniamoralnegoorazwłasnejosobowości.
Dziewczętanieśmiałeniskooceniająteaspektywłasnego„ja”,którebezpośred-
niowiążąsięzpełnieniemfunkcjispołecznych,tj.„jarodzinne”,„jaspołeczne”,
coświadczyonegatywnymocenianiusiebiewroliczłonkarodzinyczyuczest-
nikawspółdziałaniazinnymiludźmi.Równieżswojezachowanieoceniająnisko
iodczuwająwzwiązkuztąocenąniezadowoleniezsiebie.Wgrupiechłopców
nieśmiałychsamoocenyszczegółowesąniskietylkowniektórychaspektach
obrazuwłasnejosoby,dotyczącychzwłaszczawygląduzewnętrznegoiwła-
ściwościfizycznychorazfunkcjonowaniawrolachspołecznych(jakoczłonek
rodziny,uczestnikwspółdziałaniazinnymiludźmi).Chłopcyszczególnienisko
oceniająswojeumiejętnościnawiązywaniapożądanychstosunkówzinnymi
ludźmi(Borecka-Biernat2001,s.63–70,87–88).
D.Borecka-Biernat(2001,s.56),piszącoosobowościowychpredyktorach
zachowanianieśmiałego,zwracauwagęnalęktowarzyszącyosobomnieśmia-
łymwsytuacjachspołecznejekspozycji.Zprzeprowadzonychprzezniąbadań4
wynika,żewgrupiedorastającejmłodzieżynieśmiałej,zwłaszczaudziewcząt,
występujewysokipoziomstanulęku.Natomiastśrednipoziomprzeżywanego
lękuprezentująnieśmialichłopcy.Wsytuacjikontaktówiocenyspołecznej
wysokipoziomcechylękusprzyjaujawnieniusięumłodzieżyzachowanianie-
śmiałego(ibidem,s.70–74).Treściątegolęku,zdaniemautorki,jestobawaprzed
ośmieszeniemsię,kompromitacjąinarażeniemnakrytykęzestronyinnychludzi.
Wsytuacjitrudnej„osobanieśmiała,przeżywającsilnylęk,zaczynadążyćjuż
niedorozwiązaniazadaniaczyrealizacjiceluczynności,aledozredukowania
3AutorkaposłużyłasięskaląsamoocenyW.H.Fittsa,któraskładasięze100twierdzeńopi-
sowychdotyczącychwłasnejosoby,zapomocąktórychbadanydokonujesamoocenywłasnego
„ja”.Dziesięćznichtworzytzw.wskaźniksamokrytyki.Pozostałe90składasięnaskalę
właściwą.Sąonepodzielonenarównąliczbętwierdzeńpozytywnychinegatywnych,łączącsię
w15wskaźnikówsamoocenyszczegółowej.Wskaźnikiteujętesąwosiemkategoriitworzących
siatkętrzechwierszy(„Takijestem”,„Takiemamodczuciesiebie”,„Taksięzachowuję”)ipięciu
kolumn(„jafizyczne”,„jamoralno-etyczne”,„japrywatne”,„jarodzinne”,„jaspołeczne”).Więcej
informacjinatentematwcytowanejpracy.
4PosługującsięInwentarzemStanuiCechyLękuC.Spielberga,R.Lushene’a,R.Gorsucha,
autorkapróbowałaodpowiedziećnapytanie,czyistniejezwiązekmiędzypoziomemstanuicechy
18
lękuazachowaniemnieśmiałym.Więcejinformacjionarzędziuwcytowanejpracy.
