Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XX
Wstęp
osóbzaznajomionychzteoriąewolucjiijejuogólnieniami,na
przykładwformiezaproponowanejprzezHerbertaSpencera.
DojrzałametafizykaWhiteheada,podobniejaksformułowana
wcześniejmetafizykaBergsonaiwieleinnychkoncepcjimeta-
fizycznychwtamtymczasie,brałatopoduwagę.
InnainteresującaodpowiedźWhiteheada(teżnaposie-
dzeniuw1885roku)odnosiłasiędopytania:nCzydiabeł
istniejeczyjestjedynieprzerażający?”,awięcczyjestwyłącz-
nietworemnaszychuczuć.Whitehead,jakojednazzaledwie
dwóchosób,odpowiedział,żediabełistnieje,aledodał:nJest
tym,coJednorodne(theHomogenous)”.Wedługinterpretacji
Lowe’achodziłooto,żediabelskajestjednostajność,jed-
nolitość,tożsamość,bezruch.Przeciwieństwemtegostanu
byłobyżycie,zjegoradościamiitragediami,ztymconowe
inieoczekiwane.Idąctymtropem,możnabydopowiedzieć,
żeupersonifikowanydiabełbyłbynietylekimśodpowiadają-
cymzaludzkiegrzechyitragedie(tesączymśnaturalnym),
alekosmicznymleniem,któryzachęcadotego,abyświat,
kultura,cywilizacjapozostałytakie,jakiesą-abynicsięnie
zmieniało.Interpretacjętępotwierdzapozytywnaodpowiedź
Whiteheadanajeszczeinnepytanie:nCzynależyprzyzwalać
naeksperymentyspołeczne?”.Ztejperspektywymożnalepiej
zrozumieć,dlaczegoBógwpóźnychpismachWhiteheadato
(wziętyodPlatona)Eros,symbolizującyżycie,zmianęiprzy-
godę.Widaćteż,jakbardzotenBógróżnisięodklasycznej
koncepcjiwszechmocnego,wszechwiedzącegoiniezmiennego
Stwórcy,któryniepodzielniepanujenadkażdymszczegółem
whistoriiświata.
ZnamiennajesttakżeodpowiedźWhiteheadanapytanie:
nCzypowinniśmyodciąćnaszeogony?”,któredotyczyłore-
lacjinaszejrozumnościdosferyzwierzęcej.Byłaonanega-
tywna,zdopiskiem:nOperacjabyłabyzbytniebezpieczna”.
Dualizm(jakościowy,nienumeryczny)byłzawszeobcy
Whiteheadowi,podobniejakredukcyjnymonizm,cowyraź-
niewidaćwjegometafizyce.Jakwiększośćnieredukcyjnych
