Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MariuszCzubaj:Podzikiejstronietekstu.Oantropologiiiliteraturze
sówkę,apowiemci,kimjesteś);orazopowieścinieoficjalneskładającesię
np.zezdjęćczłonkówrodziny(umieszczonychwtymmiejscuintencjonal-
nie-zatemwmyślmniejlubbardziejświadomegoUplanu").Tenstrumień
nakładającychsię,dopełniającychikrzyżującychnarracji-mniejszaoto,
czyjedynieskrypturalnych,czytakżewizualnych-określanasząobecność
wrozlicznychpłaszczyznachwspółczesności.
Zanimpozwolęsobienapewneuogólnienie,jeszczejedencytat(naswój
sposób:kontrcytat).Zdanie,któreuważamzanajważniejszewdziejach
antropologiiostatniegostulecia:UNapoczątkukwietnia1958roku,nęka-
niobjawamimalariiiniepewnością,przybyliśmywrazzżonądopewnej
balijskiejwioski,którą,jakoantropolodzy[podkr.-M.C.],mieliśmyzamiar
zbadać"4.
Podobniejakwprzypadkuprzytaczanegofragmentupowieściowego,
obcujemyztekstemprzesyconymznaczeniami.Zawartajestwnimświa-
domośćpostawyantropologicznej,alejakżeodmiennejodtakiej,jakąwypeł-
niałyklasycznemonografieterenowedecydująceotejszczególnejformule
dyskursu,którąokreślasięmianemrealizmuetnograficznego.WGeertzow-
skimzdaniu-manifeście,inicjującymopowieśćowalkachkogucich,pomiesz-
czonozmianęperspektywynarracyjnej(zostentacyjnieeksponowanymUja"
antropologicznym),dyrektywębadawczą(wyprawawUteren"tyleżmówi
oUnich",ileoUnas"),wreszcie-bezczelnośćepistemologiczną:cóżtozawie-
dza-możnazapytać-zasnutaUniepewnością"oraz,niewiadomocogorsze,
Uobjawamimalarii".Zarazemtrudnooczytelnika,któryczytającsławnypięt-
nastyrozdziałInterpretacjikultur,niezwróciłbyuwaginaUpowieściowość"
tegoeseju,wyznaczanąjużprzezrytmpierwszegozdania.
Wistocie:zarównowprzypadkucytowanegokryminału,jakiwGłębokiej
grze:uwagachowalkachkogucichnaBalimamydoczynieniajeśliniezgatun-
kamizmąconymi(takdowartościowanymiteoretycznieprzezamerykań-
skiegoantropologa)5,toprzynajmniej-zpraktykamigatunkowegomącenia.
Gdywięcpolicjantkapatrzynazdjęcieprzyczepionemagnesemdolodówki,
anarratorinformujenasotym,żeUkolejnefragmentyułożyłysięnaswoich
miejscach",otrzymujemynietylkofabularnykatalizator,którypozwoliroz-
kręcićsięopowiadanejhistorii,lecztakżeogólniejsząkonstatację.Opowieść
jestwięc-przedewszystkim-porządkowaniem.Matenwymiarnawet
wtedy,gdyprzypominachaotycznystrumień,wktórymodbijająsięróżne
perspektywyipunktywidzenia.Wtymaspekciejestteżrewersemkultury:
4C.Geertz:Głębokagra:uwagiowalkachkogucichnaBali.W:Idem:Interpre-
tacjakultur.Przeł.M.PieChaCzek.Kraków2005.
5C.Geertz:Ogatunkachzmąconych.Przeł.Z.Łapiński.UTekstyDrugie"
1990,nr2.
25
