Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Koncepcje
niezfikcyjnymitekstami(zatemnieUfikcja"jesttuzaworembezpieczeństwa),
ileztekstamiUbezpiecznymi"gatunkowo-awięctakimi,którepotrafimy
oswoić.Tobowiemkompetencje,którewynikajązwiedzyoramachopo-
wieści,sprawiają,żenieczujemysięwybicizrytmuinieuczestniczymy
wtekstualnymUefekcieobcości".Miejscetowłaściwe,byprzypomnieć,co
wtejsprawiemiałdopowiedzeniaJeromeBruner,współtwórcapsychologii
poznawczejikulturowej,któregosytuowaćmożnawszeregudekonstruk-
torówtejdyscypliny:UCzymwięcsągatunkiigdzieonesą?Wjakisposób
uzgadniamyichzróżnicowaneoblicza?Zjednejstronygatunek»istnieje«
wtekście-wjegofabuleisposobieopowiadania.Zdrugiej-»istnieje«jako
sposóbnadawaniatekstowiznaczenia-jakopewnegorodzaju»reprezenta-
cja«świata.Aleczygatunkinieistniejąrównież»wświecie«?Czywświe-
ciebrakkonfliktów,lojalności,spiralichciwości,skorumpowanejwładzy?
Cóż,niedokońca.Każdąopowieść,każdąrzeczywistośćnarracyjnąmożna
bowiem»czytać«nawielesposobów,nadającjejformędowolnegogatunku:
komedii,tragedii,romansu,ironii,autobiografiiitd.[ś]Niechodzituoto,
żeposzczególnegatunkiwpisanesąwludzkigenom,anawet,żereprezen-
tująkulturowe»powszechniki«.Samoistnieniegatunkówjestjednakuni-
wersalne.Żadenzbadanyjęzyknaturalnyniejestichpozbawiony:sposoby
prowadzeniadyskursu,sposobyinterpretacjitematówzawartychwdyskur-
sie,rejestrymowy,nawetidiolektycharakterystycznedladyskursu,aczę-
storównieżspecjalistycznyleksykon.Niewiedzielibyśmy,jakrozpocząć
interpretacjędanejnarracji,gdybyśmyniepotrafilipostawićuzasadnionej
hipotezyojejgatunkowejprzynależności.Podsumowując,gatunkisąkultu-
rowookreślonymisposobamizarównoprzewidywania,jakikomunikowania
oludzkiejkondycji"12.
***
Jeszczejednauwaganazakończenie.Skorowięckompetencjegenologiczne
sązdolnościamikulturowymi,należałobybyćmoże,poszukującaliansów
literaturyiantropologiiorazwspólnychpóleksploracji,wpierwszejkolej-
nościzwrócićsiękuobszarowikulturyorazliteraturypopularnejnietylko
zracjiichwspółczesnegooddziaływania,lecztakżezewzględunawyrazi-
stośćobecnychwpopkulturzeregułgatunkowych13.Niezależniebowiemod
12J.BruNer:Narracyjnakonstrukcjarzeczywistości.W:Kulturaedukacji.Przeł.
T.Brzostowska-TereszkiewiCz.Kraków2006,s.188-189.
13Samtytułmojegoartykułujestaluzjądorockowegoklasyka-piosenkiLou
ReedaWalkontheWildSide,awięcjeszczejednymukłonemkierowanymwstro-
nękulturypopularnej.
30
