Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Koncepcje
terdyscyplinarne(bywymienićchoćkilkanajważniejszych:Kulturowateoria
literaturyzrealizowanaprzezgrupębadaczyzUniwersytetuJagiellońskiego
podkierunkiemRyszardaNyczaiMichałaPawłaMarkowskiego;Andrzeja
HejmejaMuzykawliteraturze.Perspektywykomparatystykiinterdyscyplinar-
nej;praceJanaKordysaczyzespołuInstytutuBadańInterdyscyplinarnych
UArtesLiberales"),roisiędziśodquasi-naukowychpomysłów,któreledwie
ocierająsięoinnedyscypliny.Jeślisprawomuważniesięprzyjrzeć,rodzisię
zasadniczepytanie:czykiedykolwiekznaczącepraceliteraturoznawczebyły
wolneodpowinowactwzinnymiobszaramihumanistyki(filozofią,kultu-
roznawstwem,socjologią,historiąsztuki)?Czypolonistaniejestkulturo-
znawcą?Czyabyopisaćdzieło,możewymijaćkulturoweuwarunkowania
czytanegoprzezeńtekstu?Czywytrawnypolonistamożeniebyćkompa-
ratystą?Odpowiedzinatepytaniasąjednoznaczne.RolandBarthesw1969
roku,mówiącointerdyscyplinarności,określiłjąjakoUtarteàlacrèmedela
nouvellecritiqueuniversitaire"9.Czytesłowa,wypowiedzianeprzezfran-
cuskiegosemiologaponadczterdzieścilattemu,niesąaktualnetakżedziś?
ZcałąpewnościąmamydoczynieniazupolitycznionąUretorykąinterdy-
scyplinarności".Tegoniewymyślająuczeni,leczurzędnicy,którzyniemają
najmniejszegopojęciaospecyficebadańinterdyscyplinarnych.
Tainterdyscyplinarnapasja,jeślipodejmująjąuczeni,służyteżczemuś
innemu:ukryciulękuprzedtekstemijeszczewiększegolękuprzedkoniecz-
nościąwypowiedzeniasłówUnierozumiem",któreprzecieżnieprzysto-
jąakademikowizasłaniającemusięnawskrośteologicznymiinstytucjami
Modelu,którypozwalamuopisywaćtekstowefenomenyzgodniezkate-
goriąodchylenia,atakżeNormy,KoduiPrawa.Kiedypostulujęwięcnieco
odmienneczytanietekstusonetowego,kiedyproponujęprojektkrytyki
somatycznej,toniechodzimioto,abywymieniałysięmiędzysobąlitera-
turoznawstwoimuzykologia,literaturoznawstwoilingwistyka,psychoana-
lizaczysocjologia(niechodzimiowymianę-jakwekonomii),chodzimi
oruchznaczniebardziejradykalny,którydoprowadziłbydozniesieniagra-
nicy(powiedziałbymnawet:cenzury)międzyposzczególnymidziedzinami.
Metajęzykitransdyskursywność
Nietrzebapytaćoto,corobićztekstami,tozwyklewiemy.Trzebapytaćoto,
corobićzmetajęzykiem,pytaćojegostatus,ojegoogólnąformułę,którama
przecieżdotrzymaćkrokuwspółczesnymtekstom.Tekstjestośrodkowym
elementemliteraturoznawczychposzukiwań,zasadniczympunktemwyj-
9R.Barthes:Lapeintureest-elleunlangage?.In:Idem:Oeuvrescomplètes.T.3.
Seuil,Paris2002,s.99.
40
