Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AdamDziadek:Całyświatjesttekstem!Polikontekstualnośćitransdyskursywność
ścia,którydecydujerównieżokształciemetajęzyka.Każdytekstcechujesię
niepowtarzalnością,wyjątkowościąipojedynczością.Towłaśnietekstkie-
rujedoboremmetajęzyka,anieodwrotnie-jestto,jakmyślę-sprawana
wskrośoczywistainiewartojejwtymmiejscuszerzejkomentować.Autora
idziełopogrzebanojużwielelattemu,byłototakdawno,żezfaktemich
śmiercipogodziłasięnawetwiększośćpolonistów,pozostajejednaksprawa
czytelnika.Poddawaniesięklasyfikacjom,deklarowaniestanowiskameto-
dologicznego,przypisywanieczytelnikadojakiejśmetodologiiczyteoriisą
dziśpozbawionewiększegosensu.Niemaznaczenia,czyczytelnikjestfor-
malistą,strukturalistą,semiologiem,dekonstrukcjonistączyfeministyczną
krytyczkąliteracką,ważnejestto,abyjegolekturabyłaskuteczna-bydało
sięjąbezwiększychtrudnościzweryfikować,potwierdzićjąizaakcepto-
wać.Lekturamusiwięcbyćakceptowalna,alemusiteżmówićcośistotnego
oświecieispołeczeństwie,wktórymzrodziłysiętekstowetwory.
TeorieliteraturyXXiXXIwieku,któreprzecieżnigdyniebyłyjedno-
rodneiwchodziływinterakcjezinnymidyscyplinami,dostarczająnarzę-
dzidoopisutekstówliterackichinietylkoliterackich,pozwalająstworzyć,
zbudowaćmetajęzyksłużącydoopisutychtekstów.Możnaznichczerpać
pełnymigarściami,łączyćjezsobą,jeślitylkozachodzitakapotrzebaijeśli
skuteczniesłużytointerpretacji.
Jeślitekstijegolekturawymagająodrzuceniagranicczyce(n)zurmię-
dzydziedzinami,tosprawajestdlamnienawskrośoczywista.Mójpostulat
wzakresiemetajęzykadotyczyprzekraczaniagranic,cowielokrotniewtej
wypowiedzipowracało,dotyczytransdyskursywności,którąuznajęzaefekt
krytykilogocentryzmuprzeprowadzonejwdrugiejpołowieXXwieku,kry-
tyki,któraotworzyłamożliwośćróżnorodnościwzakresielekturytekstów.
IjeślihistorykGeoffEleyzadajepełnezwątpieniapytanieUIsalltheWorld
aText?"10,kwestionującjednocześniewswoimefektownymwywodzie,pod-
partymcytatamizWystanaHughaAudena,WalteraBenjaminai-bardzo
nowocześnie-takżeStinga(UHistorywillteachusnothing"),dokonania
krytykilogocentryzmu,toodpowiadamnajegopytaniejednoznacznie:tak,
całyświatjesttekstemiwszystkojestdoprzeczytania.
Transdyskursywnytryblekturywymagaszczególnegoczytelnika.Jestto
czytelnik,którywoczywistysposóbnarodziłsięwrazześmierciąautora
(długi,októrychmówiłBarthes,zostałydawnospłacone).Stawkąwgrze
10G.Eley:IsAlltheWorldaText?FromSocialHistorytotheHistoryofSociety
TwoDecadesLater.CSSTWorkingPaper#55,October1990.DostępnewInterne-
cie:hhp://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/handle/2027.42/51212/445.pdf;jsess
ionid=F834D86747193622E31A5ECE7725DB8C?sequence=1(dostęp:2.02.2013).
41
