Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
utrzymywaniesięzaburzeńjużpoichpowrociedodomów.Nikt,czytającjego
pisemneraportyluboglądającsporządzonyprzezniegozapisfilmowyprzed-
stawiającypewnąmałądziewczynkę,niemógłpozostaćniewzruszonym.Mimo
towtamtymczasieniebyłozgodycodowagi,czyteżznaczeniatychobserwacji.
Niektórzypodważaliichwartość.Inniuznawali,żepokazanereakcjemiały
miejsce,lecztłumaczylijeniemalwszystkim,zawyjątkiemutratyfigurymatczynej.
Zdarzalisięwprawdzieitacy,którzyprzyznawali,żestrata,owszem,była
zmiennąistotną,leczutrzymywali,iżzłagodzenieskutkówjejdziałanianie
przedstawiazbytwielkichtrudności.Wiązalijązatemzmniejszymikonsekwenc-
jamipatologicznyminiżte,którychdomyślaliśmysięmy.
Wrazzkolegamiprzyjęliśmyinnypogląd.Mieliśmypewność,żeobserwacje
byływażne.Wszystkiedowodywskazywałynautratęfigurymatczynejjako
zmiennądominującą,choćniejedyną,zaśdoświadczeniepodpowiadałonam,że
nawetwtedy,gdyinneokolicznościsprzyjały,dystresiniepokójbyłysilniejsze,
aniżelizazwyczajsiętodostrzegało.Wistocierzeczybyliśmyzdania,iżreakcje
protestu,rozpaczyiodłączenia,typowedlamałegodzieckawwiekupowyżej
szóstegomiesiącażycia,odseparowanegoodswejmatkiiprzechodzącegopod
opiekęobcych,spowodowanesągłównieNutratąopiekimacierzyńskiej,pojawia-
jącąsięnaetapierozwoju,którycechujedużazależnośćiwrażliwość”.Na
podstawieobserwacjiempirycznychsugerowaliśmy,iżNgłódmiłościmatkijest
umałegodzieckarówniewielkijakgłódpokarmu”iżewkonsekwencji
nieobecnośćmatkinieuchronniegenerujeNprzejmującepoczuciestratyizłości”.
Interesowałynasszczególnieogromnezmianywsposobieodnoszeniasiędziecka
domatki,jakieczęstowidujesię,gdypowracaonododomupookresie
nieobecności.ZjednejstronyjesttoNnasilenieprzywieraniadomatki,mogące
utrzymywaćsięcałymimiesiącamilublatami”,zdrugiejzaśNodrzuceniematki
jakoobiektumiłości,mogącemiećcharakterczasowylubtrwały”.Tendrugistan,
którypóźniejzaczęliśmyokreślaćmianemNodłączenia”(detachment),jest,naszym
zdaniem,rezultatemwyparcia,jakiemupodlegająuczuciadzieckawobecmatki.
Wtenotosposóbdoszliśmydowniosku,żeutratafigurymatczynej,albo
samawsobie,albowpołączeniuzinnymizmiennymi,którenależałojeszcze
dokładniezidentyfikować,możewygenerowaćreakcjeiprocesybudzącewielkie
zainteresowaniepsychopatologii.Inietylko,bowiem,jakstwierdziliśmy,sątote
samereakcjeiprocesy,októrychwiemy,żedziałająustarszychosóbnadal
cierpiącychnazaburzeniazpowodurozłąk,jakichdoświadczyływpoczątkach
swegożycia.Doowychreakcjiiprocesóworazformzaburzeńnależą,zjednej
strony,tendencjadowysuwaniawygórowanychżądańwobecinnychipopadania
wlęklubzłość,gdyniesąonespełniane,comamiejsceuosobowościzależnych
ihisterycznych,zdrugiejzaś,jesttoblokadazdolnościdotworzeniagłębokich
2—Przywiązanie
17
