Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
oczupatrzyjednocześnie,wzrokjestlepszy,niżwtedy,gdykażdeznichwidzi
osobno.
Jeszczejednaróżnicamiędzyprzyjętymtupodejściematradycyjnym,
psychoanalitycznym,poleganaobszernymczerpaniuzobserwacjireakcjiprzed-
stawicieliinnychgatunkównapodobnesytuacjeobecnościlubnieobecności
matki,atakżenakorzystaniuzszerokiejgamynowychpojęć,stworzonychprzez
etologówwceluwyjaśnieniatychreakcji.
Głównympowodemprzypisywaniatutajwysokiejwartościetologiijestfakt,
iżdziedzinatadostarczaszeregunowychpojęć,któremożnawypróbowywać
wnaszymteoretyzowaniu.Wieleznichdotyczyformowaniasięintymnychwięzi
społecznych–takichjaktełączącepotomstwozrodzicami,rodzicówzpotomst-
wemorazprzedstawicieliobupłci(aniekiedyjednejpłci)zsobąnawzajem.Inne
znichodnosząsiędozachowańkonfliktowychorazNaktywnościprzemiesz-
czonej”
2
,ajeszczeinnedorozwojupatologicznychfiksacjipodpostaciąalbo
nieprzystosowawczegozachowania,albowyborunieodpowiednichobiektów,na
którekierowanejestzachowanie.Wiemyobecnie,żeczłowiekniemamonopolu
nakonfliktyaninapatologięzachowania.Ukanarka,któryzaczynawićgniazdo,
gdydostępnybudulecjestniewystarczający,nietylkorozwinąsiępatologiczne
zachowaniazwiązanezbudowaniemgniazda,aletakżebędąsięoneutrzymywały
nawetwtedy,kiedyzczasemodpowiednimateriałstaniesięjużdostępny.Gęś
możezalecaćsiędopsiejbudyiprzeżywaćżałobę,gdyzostanieonazniszczona.
Takotodaneipojęciaetologicznewiążąsięzezjawiskamiconajmniej
porównywalnymiztymi,któremyanalitycyusiłujemyzrozumiećuczłowieka.
Niemniejjednakdopóty,dopókikoncepcjeetologicznenieprzejdąpróby
wdziedziniezachowanialudzkiego,niebędziemywstanieokreślićichużyteczno-
ści.Każdyetologwie,żeaczkolwiekznajomośćpokrewnegogatunkumożebyć
bardzocennajakoźródłowskazówekmówiących,czegonależyposzukiwać
unowegogatunkuobjętegobadaniami,tojednakekstrapolacjazjednego
gatunkunainnynigdyniejestdopuszczalna.Człowiekniejestanimałpą,ani
białymszczurem,niemówiącokanarkuczyrybiezrodzinypielęgnicowatych.
Człowiektogatunekodrębny,charakteryzującysięokreślonyminietypowymi
cechami.Byćmożedlategowłaśnieżadnazideiwywodzącychsięzbadańnad
2
Mimoiżwpolskojęzycznejliteraturzeetologicznejtermindisplacementactivitytłumaczy
sięzazwyczajjakoNreakcje”lubNzachowaniaprzerzutowe”,tutajzdecydowanosięnawybór
bardziejdosłownegoprzekładutegopojęcia,zewzględunajegopokrewieństwoznazwą
zjawiskaokreślanegowpsychoanaliziemianemNprzemieszczenia”.Displacementwjęzyku
polskimoznaczawłaśniemiędzyinnymiNprzemieszczenie”,activityzaśNaktywność”lub
Ndziałanie”–przyp.tłum.
31
