Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Rozdział1.Wielowymiarowośćpamięci
irytuałów,wktórychpielęgnuje,stabilizujeiprzekazujeonawyobrażenie
osamejsobie,dzielonązbiorowowiedzęprzeważnie(choćniekoniecz-
nie)oprzeszłości,naktórejgrupaopieraświadomośćswojejjedności
iswoistości50.
Należyjednakwtymmiejscupodkreślić,żezarównoJanAssmann,
jakijegokontynuatorzyzaznaczająwyraźnie,żepamięćkomunikatyw-
najestzespolonazpamięciąkulturową,aichrozdzieleniejestmożliwe
tylkonapoluteoretycznym.Obarodzajepamięciwzajemnienasie-
bieoddziałują.Treścipamięcikomunikatywnejmogązostaćwłączo-
newzasóbpamięcikulturowejnadrodzezrytualizowanychpraktyk
kulturowegoprzekazu.Alerównocześnieelementypamięcikulturowej
mogąoddziaływaćnasposóbitreśćprzekazuzwiązanegozpamięcią
komunikatywną51.
Mimowskazanychpowyżejrozbieżnościterminologicznychiin-
terpretacyjnychwzaprezentowanychkoncepcjachmożnaodnaleźć
punktywspólne,którestanowiąoistociepamięcipodmiotuzbiorowe-
go(ipamięciwogóle).Przedewszystkimbadaczesązgodni,żepamięć
ponadjednostkowa,podobniejakjednostkowa,niejestdana,leczzada-
na.Tymsamympamięćdanejzborowościjestpojmowanaprzeznich
niejakogotowyzasóbwiedzy,leczproces,któregoprzebiegiefektysą
determinowaneprzezszereguwarunkowań.MariaHirszowicziElżbie-
taNeymandowodzą,żezałożenietomożnadostrzecjużwpoglądach
Halbwachsa,który
[ł]uznaje,żeprzeszłośćniejesttym,cosięzachowujewstatycznej
formie,aleczymś,cojestrekonstruowaneprzezjednostkistykającesię
zesobą.Pamięćkolektywnajestwedługniegoporównywalnadobezpo-
średnichwspomnieńoprzeszłości,jakiemajednostka.Zapisyobrazów
dokonywaneprzezzbiorowośćprzypominają,jegozdaniem,te,którepo-
zostająwumysłachludziodbywającychtęsamąpodróż.Każdyznichza-
50Tamże,s.16.
51Zob.H.Walzer,CommunicativeMemory,w:A.Erll,A.Nünning(eds.),Cul-
turalMemoryStudies.AnInternationalandInterdisciplinaryHandbook,NewYork
2008,s.285-300.
