Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
H.Sęk(red.),Psychologiakliniczna.T.2,Warszawa2005
ISBN83-01-14489-0,©byWNPWN2005
2.4.Wybraneproblemyklinicznezuwzględnieniemokresówrozwoju
39
tikiorazdestrukcyjnezachowanie.Wymienionerodzajezaburzeńsąuwarun-
kowanewieloczynnikowoiinterakcyjnie,przyczymczynnikomnaturyspo-
łecznejprzypadaznaczącarola.Ponadtowymienionezaburzeniaczęstowystę-
pująłącznie,rozgałęziająsię,obrastająwielomaproblemamiwtórnymi.
Nadpobudliwośćruchowadzieckastajesięproblememklinicznym,gdyjest
powodemznacznychtrudnościdladzieckaijegootoczenia.Liczbętakichdzieci
szacujesięna3–10%(Wolańczyk,Kołakowski,Skotnicka,1999).Konkretne
objawynadpobudliwościsąrozmaite,dotycząnieuwagi,impulsywnościbądź
(alborównocześnie)nadmiernejaktywnościdziecka.Objawytebyłydiagnozo-
waneoddawna(podróżnyminazwami),jednakdopieroodniedawnasą
określanejakozespółzaburzeńuwagiiaktywności(AttentionDeficitHyper-
activityDisorder,ADHD).Zaburzeniamogąwystępowaćwróżnychkombina-
cjachobjawów,przyczymdiagnozowaniewymagadalekoidącejostrożności.
Zbadańwynika,że80%dziecizADHDsprawiawszkoletrudnościswoim
zachowaniem,a40–50%matrudnościwuczeniusię(Herbert,op.cit.,s.204).
Dziecizzaburzonąuwagąztowarzyszącąnadaktywnościąlubbezniejróżnią
sięwistotnysposób–amianowiciedziecibeznadaktywnościsąmniej
agresywne,wprzeciwieństwiedopozostałych,uktórychczęstowpóźniejszym
wiekuwystępujązachowaniaantyspołeczne(ibidem,s.206).Obowiązkiem
każdegopsychologaklinicznegojestpogłębieniewiedzydotyczącejpatoge-
nezyADHDorazmetodterapiiobejmującejdzieckowdomuiwszkole
13
.
Innym,niezwyklezłożonymzespołemsązaburzeniaokreślanejakospe-
cyficznetrudnościwuczeniusię.Diagnozataodnosisiędodziecioprawidłowym
rozwojuumysłowym,którychtrudnościdotycząprzedewszystkimtakichczyn-
nościjakczytanie,pisanieorazliczenie.Odnoszącesiędonichnazwy–dysleksja,
dysgrafiaorazdyskalkulia–bywająnadużywane,bowiemzawartewdiagnozie
dajądzieciomwszkolepewneprzywilejedotycząceczasuwykonywaniazadania
orazoceny.Jestwięcrzecząważną,abydiagnozującypsychologprzestrzegał
ustalonychkryteriówinieulegałnaciskomzestronyrodziców.WPolscewiedza,
szczególniedotyczącadysleksji,jestrozbudowanazarównopodwzględem
teoretycznym,jakpraktycznym,awiodącąpostaciąjesttuMartaBogdanowicz.
Ześrodowiskiemszkolnymzwiązanejestwystępowanielękówszkolnych
orazichnasilonejpostaci,jakąsąfobieszkolne.Lękiszkolnewłagodnejpostaci
sązjawiskiempowszechnym.Natomiastfobiaminazywamysilne,niedoopano-
wanialęki,występującewokreślonejsytuacji,przyczymsąoneprzezdotkniętą
nimiosobęocenianejakonieuzasadnione.
WksiążceDynamikanerwic(Obuchowska,1983,s.177)wyróżniłamtrzy
postaciefobiiszkolnych:fobięzwiązanązrozpoczęciemnaukiszkolnej,wktórej
istotnąrolęodgrywazachwianepoczuciebezpieczeństwa;fobiępowstającą
wwynikuuporczywychniepowodzeńszkolnych;orazfobięuprymusów,opartą
omechanizmlękuprzedniepowodzeniemprzywysokimpoziomieaspiracji.
Symptomatykakażdejzwyróżnionychpostacifobiijestodmienna,łączyje
przeżywanylęk.Udzieci,któreuczęszczałydoprzedszkola,pierwszapostać
13
Wartepoleceniasąm.in.następującepublikacje:ŚwięcickaM.(red.)(2003)orazHallo-
wellE.,RateyJ.J.(2004).