Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZWÓJPROCESÓWPOZNAWCZYCHIDORASTANIESPOŁECZNO-MORALNEAREGULACJAZACHOWANIA
13
przypomnijmy,(1)uwzględnianieaddytywnegonarastaniaikumulowaniasię
informacjiczydoświadczeń(algorytmy,nawyki)oraz(2)pozwalanaopisywanie
iwyjaśnianiezmianstadialnychwykazanychnaprzykładprzezJeanaPiageta1.
Trzeciązkolei(3)–Uwyższą”(nową)–właściwościątegomodelujestmoż-
liwośćujmowaniazmianyprzezogólniejszą,nadrzędnąformęstrukturalną,
którejmożnanadaćnazwępostaci(Gestalt),nawiązującdogestaltystów:Maxa
Wertheimera,WolfgangaKöhleraiKurtaKofki–twórcówtegowłaśnienurtu
wpsychologii.Zgodniebowiemzzałożeniamipsychologiipostacitowłaściwości
całościdecydująowłaściwościachczęści.Powstającazatemnowanadrzędna
strukturazmieniaznaczeniewchodzącychwjejskładelementów.JakpiszeTa-
deuszTomaszewski(1998,s.100–101),każdapostaćpodlegazasadzieprymatu
całościnadczęściami.Dająsięwniejwprawdziewyodrębnićczęściskładowe,
aleniemająonewłasnejtożsamościniezależnejodcałegoukładuenergetyczne-
go,jakimjestpostać.Ichtożsamośćokreślanajestprzezmiejsce,jakiezajmują
wcałości.Alezasadaprymatucałościwobecczęściprowadziteżdomożliwości
wymianyczęściskładowychbezzmianycechcałości.Operacjetegorodzajusą
znanepowszechnie(naprawy,wymianyzużytychczęści,poprawkistolarskie,
krawieckieitp.)imożliwedowykonaniawkażdymsystemiezorganizowanym,
gdziedecydująstosunkimiędzyczęściamiskładowymi,anieindywidualnecechy
elementów.
Tymwłaśnieprawemogólnymmożnanaprzykładwyjaśnićfiaskooddzia-
ływańresocjalizacyjnychwstosunkudowieluprzestępców.Fiasko,awięcnie-
zwykłąodpornośćnapozytywnezmianyosobowościasocjalnej,mimoimplan-
towaniawniąkształceniaogólnegoizawodowegoorazróżnorakichoddziaływań
resocjalizacyjnych.Cowięcej,napodstawietegoogólnegoprawamożemyopisać
iwyjaśnićwadyrozwojowewystępującewprocesiewczesnejkryminogenezy,
zniezbędnymuwzględnieniemwpływówstrukturpodkulturowych,wktórejra-
machkształtujesięosobowościowystylasocjalnegofunkcjonowaniaprzyszłych
przestępców,mimostosowaniawobecnichwieluwcześniejszychzabiegówpro-
filaktycznychczywyraźnychsądowychUostrzeżeń”wpostaciśrodkówprobacyj-
nych(np.upomnienia,ustalenianadzoruodpowiedzialnegorodziców,nadzoru
kuratoraiin.;zob.art.6u.p.n.).
1WedługJ.Piagetamamytudoczynieniazdwomaetapami.(1)Napływającezgodneinforma-
cje(doświadczenie)sąprzyjmowanebezpośredniowobrębokreślonej(istniejącejjuż)strukturypo-
znawczej–asymilacja;(2)wrezultacienapływaniakonsekwentnego(anieprzypadkowego)nowych
informacji(rozbieżnych–niepasujących–dysmorficznych)doistniejącegostaregostandardu,na-
stępuje(konieczna–wymuszona)zmianategostandardunabardziejsemiotycznieczyfunkcjonal-
nieodpowiedni(kompatybilny)–akomodacja.Powstajewięcnowystandard(lubstruktura).