Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZWÓJPROCESÓWPOZNAWCZYCHIDORASTANIESPOŁECZNO-MORALNEAREGULACJAZACHOWANIA
17
Operacjazkoleijeststrukturąumysłowąwyższegorzędu,któraniejestdana
odurodzeniaizwykleniepojawiasięwmyśleniuprzedosiągnięciemwiekuśred-
niegodzieciństwa(przed11–12.rokiemżycia).Operacjesądziałaniamizgodny-
miiskoordynowanymizsystememzasadstosującychsiędodanegoukładujako
całości.Ichcechącharakterystycznąjestodwracalność,cooznacza,żeoperacje
jakoczynnościumysłowemogąbyćwykonywanewodwrotnejkolejności(od
końcadopoczątku).Zarównoschematy(reprezentacjepoznawcze),jakiopera-
cjerozwijająsięwrazzwiekiem.DlategoPiagetmówionichjakoozmiennych
strukturachpoznawczych.
Rozwójintelektualnyjestrozumianyjakoadaptacjastrukturpoznawczychdo
wymagańotoczenia(fizycznegoispołecznego).Adaptacjazachodzipoprzez
procesyasymilacjiiakomodacji.Asymilacjajesttoproceswłączaniainformacji
(oprzedmiotach,ideach)wsystempojęćlubczynności,jakiedzieckojużzna.Na
tympolegaistotaichrozumienia.WedługinterpretacjiHelenBee(2004,s.46)
asymilacjajestprocesemwchłaniania–przyjmowaniapewnychzdarzeńczydo-
świadczeńprzezktóryśzeschematów.Jejgłównymwyróżnikiemjestto,żejest
onaprocesemaktywnym,aprzedewszystkimselektywnym–polegającymna
izomorficznymprzyporządkowywaniuinformacjidotego,anieinnegoschema-
tu.Zkoleiakomodacjapoleganaprzekształceniu,toznaczydostosowywaniu
strukturistniejącychdoinformacjiwróżnychichkonfiguracjach,napływających
zzewnątrz.Jesttoprocesuzupełniający(jakościowy),wktóregotrakciepodwpły-
wemnowychinformacjinastępujemodyfikacjaschematu(2004,s.47).
Podstawąprawidłowejaktywnościpoznawczejczłowiekajestrównowagapo-
międzytymiprocesami.Kiedyówstanrównowagizostaniezachwiany,toznaczy
gdyjednostkanapotkacośnowegolubwymagającegoinnegopodejścia,wtedy
procesyasymilacjiiakomodacjidziałająwkierunkuprzywróceniatejrównowagi,
polegającejnaskonsolidowaniuakomodacjizasymilacją.Wtensposóbzmieniają
sięstrukturyumysłoweirozwijajązdolnościpoznawcze.
Jakwcześniejsygnalizowałem,J.Piagetdowodzi,żerozwójpoznawczyma
charakterstadialnyiodznaczasięnastępującymicechamikonstytutywnymi:
I
kolejnestadiatworząjakościowozróżnicowanestruktury;
I
strukturytepowstająwniezmiennymporządkustadialnym;
I
każdestadiumstanowistrukturalnącałość,wyrażającątypowądladanego
poziomurozwojowegoorganizacjęmyślenia;
I
stadiatworząhierarchiczne,corazbardziejzróżnicowaneipojemne
struktury,wedługzasady,żestrukturywyższezawierająwsobiestruktury
niższe.
