Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Psychologiawychowawczanauczelniachwyższych−początki
życielkaidyrektorkaPaństwowegoInstytutu
PedagogikiSpecjalnej(PIPS)orazPaństwowego
InstytutuPedagogicznegowWarszawie.Peda-
godzyokreślająjejzasługijednoznacznie:
Grzegorzewska,jakopionierpedagogikispecjal-
nej,zajmowałasiębadaniemkompensacjiire-
walidacjiosóbdotkniętychupośledzeniemorga-
nicznymorazniedostosowanychpodwzględem
społecznym.Tworzącnaukowepodstawytejgałęzi
naukpedagogicznych,opartenamaterialeempi-
rycznym,traktowałatędyscyplinęwintegralnym
powiązaniuzpraktykąwychowawczą(Grochowski,
1980,s.196).
Niektórzyuważają,żeMariaGrzegorzewska,
przynajmniejwokresiemiędzywojennym,była
bardziejpsychologiemniżpedagogiem(zob.
Domański,2018).Rzeczywiście,zorganizowany
przezniąPIPSbyłnietylkomiejscemdoszkalania
nauczycieli,aleiplacówkąbadawczą.Dysponował
specjalnymmuzeumszkolnym,atakżedziałało
wnimstopnioworozwijanelaboratoriumpsy-
chopedagogiczne.Grzegorzewskąinteresowała
osobowośćnauczycielaijejwpływnawychowa-
nieucznia.Podkreślałarównieżznaczeniewy-
chowaniaestetycznegoisztukiwprocesieedu-
kacjiszkolnej.Wredagowanymprzezniąod1924
rokuperiodykuSzkołaSpecjalnaznalazłosięwiele
artykułówpoświęconychpsychologiiwychowa-
nia.Niemożnarównieżzapominaćotym,żebyła
jednymzpromotorówpsychologicznychmetod
dobadaniainteligencji.
1.3.Psychologia
wychowawcza
nauczelniach
wyższych−początki
Problematykapsychologiiwychowaniapojawiała
sięwwykładachprowadzonychnajpierwwra-
machtzw.UniwersytetuLatającego,czylikonspi-
racyjnychkursówdokształcającychdlakobiet,
któryw1905rokuprzeszedłpodpatronatTo-
warzystwaKursówNaukowych(TKN)wWarsza-
wie.Jeszczewczasiepierwszejwojnyświatowej
(w1916roku)nabazietychkursówutworzono
WolnąWszechnicęPolską,którapouzyskaniu
niepodległościuzyskałastatusuczelniwyższej
otypieakademickimiktóraopróczgłównejpla-
cówkiwWarszawiemiałatakżeswójoddział
wŁodzi.
Wopisieorganizacjisekcjihumanistycznej
Kursóww1907rokuWładysławM.Kozłowski
(1907,s.2)relacjonował:
Sekcjahumanistycznapodzieliłazakresswójna
szereggrup,czylispecjalności,zktórychkażda,
obejmującagromadkęposzczególnychnauk,przy-
gotowywa[!]wpewnymkierunku,czytodona-
uczaniaprzedmiotówdanegozakresu,czyteżdo
głębszych,samodzielnychstudiównaukowych
nadnim[ś].Głównymiprzedmiotamigrupypiątej
sąflozofaipsychologia.Dogrupypsychologiina-
leżą:psychologiaogólna,psychologiawychowawcza,
laboratoriumpsychologiczne,pedagogika,estetyka
ogólna.
TakwięcTKN,apóźniejtakżeWolna
WszechnicaPolskabyłyjednymizpierwszych
placówekakademickichwPolsce,wktórych
kształconostudentówwzakresiepsychologiiwy-
chowawczej.Zgronaprofesorówtejuczelni,zaj-
mującychsiępsychologiąpedagogiczną,należy
tuwspomniećMarięLipską-Librachową(1878–
1955),autorkętakichpracjak:Rozumowaniedzieci:
badaniaeksperymentalnenaddziećmiodlatdziewię-
ciudodwunastu(1922)orazPsychologiapedagogicz-
nawćwiczeniach(1933).Od1937rokuprzedmiot
Psychologiawychowawczaprowadziłwłódzkim
oddzialeWolnejWszechnicyPolskiejMarian
Odrzywolski(1879–1945),pedagogpostulujący
wykorzystaniewiedzypsychologicznejwdydak-
tyceiwychowaniu,jedenznielicznychwPolsce
międzywojennejzwolennikówbehawioryzmu.
Wartewspomnieniasąjegowczesneprace
(z1917roku):UTypyuwagiumłodzieżyszkolnej”
orazUCeligraniceeksperymentuwpedagogice”
opublikowanewczasopiśmieMuzeumorazUSfera
wartościdziecięcychawychowanie”zamieszczo-
nawRuchuPedagogiczym.Wpierwszymztych
tekstówpisał:
Problemuwagimadlaszkołypodwójneznaczenie:
jakokoniecznywarunekwszelkiejpracyszkolnej
ijakogłównyproduktdziałaniaszkoły[ś].Zesta-
nowiskapsychologiiogólnejuwagajestzjawi-
skiembardzozłożonym,polegającymnaześrod-
kowaniuwiększościpsychicznychfunkcjina
danympunkcieświadomości(Odrzywolski,1917,
s.5).
31
