Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmiotbadańpsychologiiwychowania
padkowywiedzęoprawidłowościachpsycholo-
gicznychpochodzącązdorobkucałejpsychologii.
Dobrymtegoprzykłademmożebyćprzetłuma-
czonyjeszczewdrugiejpołowieXXwiekunaję-
zykpolskiwpływowywtamtymczasiepodręcz-
nik
Psychologia
wychowawcza
pod
redakcją
CharlesaSkinnera(1971).
Stopniowopodejmowanowysiłkiwkierunku
wyodrębnieniaspecyficznegoprzedmiotutej
subdyscyplinybadańpsychologicznych,uznając
równocześnie,żemaonawłasnepodstawyteore-
tyczne.Pojawiaćsięzaczęłyopracowaniaprezen-
tującemniejlubbardziejsystematycznąanalizę
czyprezentacjętychpodstaw(zob.np.Ausubeli
Robinson,1969;CrowiCrow,1963;Sawrey
iTeleford,1968).Próbytakiepodejmowanebyły
takżewliteraturzepolskiej(zob.np.Baley,1958;
Gurycka,1979;Pieter,1970a;Przetacznikowa
iWłodarski,1979).Trudnojednakuznaćjezasa-
tysfakcjonujące,częstobowiemsamiichautorzy
wskazywalinalicznetrudności,jakienapotyka-
mywpróbachjednoznacznegookreśleniaspecy-
ficznegoobszarubadańpsychologicznychnad
wychowaniem,wścisłymzdefiniowaniupojęcia
Uwychowanie”czywkońcuzokreśleniemprzed-
miotubadańspecyficznegodlapsychologiiwy-
chowaniajakoodrębnejsubdyscyplinybadań
psychologicznych.
2.2.Pojmowanie
wychowania
Podstawowymwarunkiemuznaniadanejdyscyp-
linybadań(lubjejgałęzi)zanaukowąjestwyod-
rębnieniespecyficznegoobszarurzeczywistości,
którydajesięściślezdefiniowaćwterminach
empirycznychjakoprzedmiotbadań.
ukachspołecznych,atakżewjęzykupotocznym2.
Chociażsłowowychowaniewydajesiędla
wszystkichzrozumiałe,tojesttrudnedościsłego
zdefiniowania.
Naukowadyskusjanadpojęciemwychowania
maponaddwustuletniątradycję.Zostałazapo-
czątkowanaprzezfilozofówwychowaniaibyła
kontynuowananagrunciedyscyplinempirycz-
nychwyodrębniającychsięzfilozofii,takichjak
pedagogika,atakżepsychologiaczysocjologia
wychowania.
Wychowaniejestwspółcześnietraktowane
wsposóboczywistyjakoprzedmiotbadańpeda-
gogiki(Konarzewski,1987),wpsychologiiwycho-
wawczejjestodnoszonedojednegozważnych
warunkówzachowaniairozwojujednostki(zob.
np.PrzetacznikowaiWłodarski,1979;Żebrowska,
1976),natomiastsocjologówwychowaniaintere-
sujągłówniewpływyśrodowiskaidziałalności
społecznejorazinterakcjigrupowychwuspo-
łecznianiuzachowańludzi(zob.np.Chałasiński,
1969;Znaniecki,2001).
Obszarybadańnadwychowaniemwpedago-
giceidyscyplinachpokrewnychsiępokrywają.
Wpojmowaniuwychowaniawystępujądaleko
idącepodobieństwa.Nieznaczytojednak,żesą
tożsame.Zewzględunaspecyfikędyscyplinpo-
krewnychwrozumieniuwychowaniapojawiają
sięistotnerozbieżności,zktórychwieleniedaje
sięłatwouzgodnić(tab.2.1).Związanesąoneze
specyficznymzakresempodejmowanejproble-
matyki,przyjmowanymizałożeniamiteoretycz-
nymiiodmiennościąpodejśćdobadańnad
wychowaniemwróżnychdyscyplinach.
Różnorodnośćizłożonośćnapotykanych
wnaukachspołecznychdefinicjiwychowania
(zob.przeglądwpolskiejliteraturzenp.Śliwerski,
2007,s.31inast.)zniechęcadosystematycznej
ichanalizyiścisłejkategoryzacji.Powstajewra-
żenie,żewychowanienależydopojęćstruktural-
2.2.1.Pojęciewychowania
wnaukachspołecznych
Wychowaniejestjednymzważnychobszarów
praktykispołecznej,terminUwychowanie”należy
zaśdojednegoznajczęściejużywanychwna-
2WprzeglądarceGoogleznajdujemyponad16mlnza-
pytańdotyczącychUwychowania”.Pojawiasięonorównie
często,cozapytaniaoosobowość,jednakżezdecydowanie
rzadziejniżoinneokreśleniaważnewpsychologii,tj.Uza-
chowanie”(ponad80mln)czyUrozwój”(ponad165mln),
wtymoUrozwójdziecka”(ponad90mln)orazoUrozwój
dorosłych”(prawie38mln).Częściejjednakniżzapytania
ważnewsocjologii,np.oUstrukturęspołeczną”(ponad
27mln),Urolespołeczne”(ponad10mln),Usocjalizację”
(około456tys.)czyouspołecznienie(około160tys.).
42[[[
