Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
I.Ogólnacharakterystykastresunauczycielskiego
działania.Samanowasytuacjanieoznaczaczegośniekorzystnego,chybaże
wywołujenegatywneskojarzenia.Niezależnieodtego,czegodotyczy,można
sięnatomiastspodziewać,żezostanieocenionajakobardziejzagrażająca,jeżeli
cechujejąnaprzykładmałaprzewidywalnośćlubwiążesięzdużymstopniem
niepewności(W.Łosiak2007).
Zgodnieztransakcyjnymujęciemstresuuznanieprzezjednostkętransakcji
zotoczeniemzastresującąpobudzajądoaktywnościukierunkowanejnaod-
zyskanierównowagipomiędzywymaganiamiśrodowiskaiwłasnymimożli-
wościamisprostaniaimoraznapoprawędoświadczanegostanuemocjonal-
nego.Tenpodstawowyprocesadaptacyjnyokreślanyjestjako„radzeniesobie
zestresem”
.
R.S.LazarusiS.Folkman(1984,s.141)definiująradzeniesobie(coping)
jako„stalezmieniającysięwysiłekpoznawczyibehawioralny,skierowanyna
wymaganiazewnętrznei/lubwewnętrzne,któreocenianesąprzezjednostkę
jakoobciążająceiprzekraczającejejmożliwości”.Przebiegradzeniasobieza-
leżyodsposobuspostrzeganiasytuacjiijejocenyprzezjednostkę,możliwości
jednostkiorazcelów,jakiechceosiągnąć.
Radzeniesobieniejestpojedynczą,prostąreakcjąnastresor.Tostalezmie-
niającysięzbiórdziałańidecyzjiwkonfrontacjizsytuacjąstresującą,któratak-
żepodlegazmianom,modyfikującocenęiwymuszajączmianydoborumetod
radzeniasobie.Radzeniesobienależyzatemujmowaćwkategoriachprocesu,
gdyżpozwalatonauwzględnianiezmiandokonującychsięwmyśleniu,sta-
nachemocjonalnychidziałaniuczłowieka,odpowiedniodozmieniającejsię
transakcjistresowej(por.H.Makowska,R.Poprawa2001).
Procesradzeniasobiecharakteryzujesiętym,że:
1)jestukierunkowany,cooznacza,żeuwzględniasposóbmyśleniaidzia-
łaniajednostkiwokreślonejsytuacjiorazzmianywtymzakresiewczasiejej
trwania;
2)jestkontekstualny,czylidopasowujesiędoocenysytuacjistresowej,jej
wymagańimożliwościsprostaniaim,toteżpodlegadziałaniuzarównocech
iwłaściwościjednostki,jakisytuacji;
3)
niepodlegaoceniepodkątempoprawnościiosiągnięciasukcesu(S.Folk-
man,R.S.Lazarusiin.1986).
Procesradzeniasobieodnosisięwięcdocałościaktywnościpodejmowanej
przezczłowiekawdanejsytuacjistresowej.Posiadaonokreślonądynamikę
izależyodczynnikówpodmiotowychisytuacyjnych.Oznaczato,żemożli-
wościiśrodkiradzeniasobie,ocenianeprzezczłowiekajakoistotnezpunktu
widzeniakonkretnejtransakcjistresowej,sązawszewybieraneprzezpryzmat
warunków,jakieonastwarza.Warunkitemogąbyćjednakrównieżzmieniane
przezprocesyradzeniasobie.
