Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literaturajakoformaontohermeneutycznegoczytaniaświata,jego
WPROWADZENIE
pojmowaniaidoświadczaniaestetycznegoorazrozumienianadajenową
treśćswojemurealizmowiimetafizycznościjużjakosztukana-śladowa-
nia.Rzeczywistość,kuktórejna-śladowaniekierujesię,estetyczniesię
wystawiawniej„wNaprzeciw”,zwieńczaiuwydatniawmowiepoetyc-
kiejjakonaturanaturans.Metafizyczność,któraukazujesięjakozwiązana
zdoświadczaniemestetycznymświata,niejestwięcdziełemwyrażania
niewyrażalnegolubepifaniinegatywnej,ponieważdominującymcelem
literaturyjakona-śladowanianiejestprzedstawianie,leczbezpośrednie
estetycznedoświadczanierzeczywistościijejtranscendencji.
Dlatejantropologicznejwizjiliteraturyinspirującystałsięobraz
de(kon)strukcjimodernistycznegomodeluliteraturyorazwłaściwegomu
pojmowaniamimesis,przedstawianiaiwyrażanianiewyrażalnego,który
dokonujesięwdyskursieepifanicznym,tworzonyprzezJanaBłońskie-
go,AleksandraFiuta,RyszardaNyczaiMarianaStalę.Zauważyćmożna
bowiemprocessamodekonstrukcjiliterackiejmimesisopartejnamodelu
epistemologicznymiantropocentrycznym.Metafizycznewyobrażenie
ośladziejakoprzedstawieniu(reprezentacji)transcendencjizastępuje
dziśontohermeneutycznymodelmowypoetyckiejjakona-śladowania,
„mowyodpowiedzialności”(EmmanuelLévinas)i„literackiegozda-
rzeniabytu”(MichaiłBachtin)–literaturyjakoakturozpoznawania,
wktórymczłowiekodnajdującysięwsytuacjitragicznej,jakoliteracki
podmiot,odkrywaiestetyczniedoświadczaswojegowyistaczającegosię
losu.Literaturajakoźródłodoświadczeńestetycznychukazujeswoją
metafizycznośćirealizm,stającsięmiejscembezpośredniegodoświad-
czaniatranscendencjiijejgłosem.
Niemożnajednak–pozostającwzgodzieztym,czegoniegdyśuczył
KurtGödel–odsłonićrodzącychsięwsystemieliteraturyikulturymo-
dernistycznejsprzeczności,atakżejegometafizycznychzałożeń,zapo-
mocąpojęćwnimwytworzonychifunkcjonalnychwjegoramach.Stąd
wnaszychbadaniachryzykownapróbapojęciaidoświadczeniatego,
cowliteraturzenowe,awięcinnowacyjnegorozszerzeniakategoriiist-
niejącychpoetyk,którawywołałainadalpociągazasobąniemożliwe
doprzewidzeniaikontrolowaniareakcjełańcuchowe.Istądzapewne,
ekscentrycznazkonieczności–raczejz„naturyrzeczy”,aniezpotrzeby
estetycznej–przemianapojęć,kategoriiijęzykarozważańoliteraturze,
niezbędnajednakdoukazaniaestetycznychdoświadczeńiwymiarów
literatury,któreposzerzająjejpoetykę,atakżejejimmanentnąepistemo-
logię,ontologięihermeneutykę.
AdaptacjapojęćipojęciowychmetaforfilozoficznychHeideggera
okazałasiękoniecznadoracjonalizacjitego,cobeznichpozostawało-
bynieuchwytneiniedostrzeżonewliteraturzejawiącejsięjakozdarzenie
16
