Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bienadziałanietekstuitekstprzyswaja,zdobywającdystanswstosunku
NA-śLADOWANIE
dosiebie12.
Jednak,jaksięokazuje,żadnaztychformmimesisnieposiadapełnej
zdolnościdozracjonalizowaniapraktykiliterackiejdominującejwtwór-
czościMiłosza,nawetwówczasgdypojawiająsięwnichpewneinspi-
rującepodobieństwaizbieżności.Naprzykładwpojmowaniuczytania
ipisaniajakona-śladowania,wchodzeniawcudzeistnienie,rozpozna-
waniasiebiewobectekstu,czyteżwystawianiasiebie„wNaprzeciw”,
któreprzypominająmimesisIIimimesisIIIPaulaRicoeura.
Głównymcelemrealizmumetafizycznegoniejestteżprzedstawianie
iwyrażaniepoznawczychlubpsychologicznychstanówświadomości.
Estetycznedoświadczanietranscendencjizajmujewliteraturzemiejsce
dotychczasdominującegowniej,nacechowanegofenomenologicznie
doświadczaniaspołecznegoipsychicznegowyobcowaniaorazsamot-
nościtranscendentalnegopodmiotu,dlaktóregoliteratura,ukazująca
sięjakoformaświadomości,byłaprzedewszystkimznakiemspołecz-
nejalienacjiiśrodkiemfenomenalizacjirzeczywistości–zamykaniajej
wpoznawczychprzedstawieniach.
Ztejperspektywyegotyczneprzeżyciaorazstanyświadomości
artysty,któreztakąsiłąkształtowałyformymodernistycznejsztuki,
wrealistycznejimetafizycznejliteraturzeprzyjmującechynamysłuon-
tologicznego,procesuontohermeneutycznego,którymjestmetafizyczne
rozpoznawaniesiebieiinnego.Bezpośredniedoświadczanieipojmowa-
nieestetycznetranscendencjiświataniejestodkrywaniemzagadkowości
ludzkiejegzystencjianinieskończonościświatawmimetycznymproce-
siejegoodtwarzania,powtarzanialubimitowaniawnaśladowaniu.Stąd
zapewnemyślenieprzyczynoweorazlogicznairealistycznahipotaktycz-
nośćepistemologicznejmowy,któraświatuprzedmiotawiawmimetycz-
nymprzedstawianiu,tuzwłaszcza,ustępujeprzedjej„metafizyczną”
parataktycznością.Wydajesię,żeliterackasztukainterpretacjiświatapo-
wolizmieniasięwjegona-śladująceczytanie–rozumienie,pojmowa-
nieidoświadczanieestetyczne–anawetstajesię„formążycia”ipoje-
tycznym„wywoływaniemświata”,opisywanymprzezRyszardaNycza
wtwórczościStanisławaBrzozowskiego13.
24
12Tamże,s.79–82.
13Zob.R.Nycz,Wywoływanieświata.Zadaniakrytykiisztukiwpisarstwiefilozo-
ficznymStanisławaBrzozowskiego,[w:]tenże,Językmodernizmu.Prolegomenahistoryczno-
literackie,Wrocław1997,s.117–153.
