Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
chcetylkoopisywać,opowiadaćiprzedstawiać?Dlaczegoliterackiear-
tefaktytakczęstotworząniekoherentnezbiorytekstów,marginaliów,
WPROWADZENIE
glosicytatów,konstelacjesylwiczne,autobiograficzneformypasażowe
idziennikowe?Dlaczegonaukowasztukainterpretacjiustępujemiejsca
„literackiejnauce”(określenieRolandaBarthesa)?Nasuwasiępytanie:
jakjestmożliwyówliterackirealizmmetafizyczny,wktórymrealizm
łączysięzmetafizycznościąwontohermeneutycznącałość?
Poszukiwaniaodpowiedzinatepytaniasątreściąniniejszejksiążki
ibędąpowracaćwposzczególnychrozdziałachprzyweryfikacjinowych
kategorii.Wśródnichnajważniejsząwydajesięśladtranscendencji.Jest
topodstawowepojęcieliterackiejmetafizykiśladuina-śladowaniajako
wspólnej–pisarzyiczytelników–praktykiczytaniaświata.Związane
zmimesisprzedstawianieiodwzorowywanieukazujesięjakona-ślado-
wanie.Łączysięznimwyistaczanieorazuwidacznianiesiębytujako
czytanieświata„odkładającesię”wesej(stądeseizacjaliteratury).Wpro-
wadzenietychkategoriiskłoniłodoszerszegoujęciaprzedstawiania–
jakouwidacznianiasiębytu,któreodsłaniaperformatywnośćliteratury,
aliterackąreprezentacjęjakoprocesontyczny,nieteleologiczny,dziejący
sięnieustannie,pozakontroląwoliiintencjonalnejświadomościpod-
miotu.Tewłaściwościsprawiają,żeliteraturajestwłączonawontyczny
procesnaturalnejsemiozy.
Tatezamaistotnekonsekwencjedlakształtującejsięimmanentnejli-
terackiejantropologii,wktórejliteraturaprzynosidoświadczenietego,co
transcendentne.Literaturawtymantropologicznymmodeluukazujees-
tetycznedoświadczanieświatajakouwarunkowaneprzez„niewidzialne”
inieskończone,jakonastępstwootwarciaDaseinnaświatorazjegoza-
nurzeniawświecie.Poetazwróconykuprawdziebytujestpośrednikiem
„pomiędzybogamiiludźmi”.WHeideggerowskiejinterpretacjijegorola
wwydobywaniuprawdy„nanieskrytość”stajesięorficka.Toczłowiek,
którywsztucewystawiaswójlosiudzielanamswojegoistnienia–wy-
istaczaje–umożliwiawnimuczestnictwo.Aletycznaliteraturakształtuje
obrazczłowiekaistniejącegopoetycko,któryuwidaczniaiwyistaczabyt,
dramatycznierozpoznającswójtragicznylosimetafizycznąwinę.
Literaturakierującasiękutranscendencjibytuosobowegoukazuje
człowiekailiterackipodmiotwrolimedium.Tainspirującakategoriaza-
stosowanaprzezZdzisławaŁapińskiego,RyszardaNyczaiAleksandra
FiutawobecpodmiotutwórczościCzesławaMiłoszazostałazaadap-
towanairozwiniętawliterackiejantropologiirealizmumetafizycznego
modelowanejwtejksiążce.Literackipodmiotwtejkoncepcjipełnifunk-
cjemediumuwidacznianiasiębytu.Jesttransparentnymosobowymcen-
trumaktowym,przezktórego„wewnętrzneoko”przepływająwizje
układającesięwkolekcjeikoniideogramów,śladówtranscendencji
9
