Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
danychdoczytania.Ówliterackipodmiotodsłaniasięjakomówiony
WPROWADZENIE
i„działanyprzezbycie”.Wrolimediumwzywadobyciaiocalabyt–jest
podmiotembezpośredniegoestetycznegodoświadczaniairozumienia
świata.Tworzywzórpełnego,niezafałszowanegoprzezideologieihu-
manistycznemetafizykiintensywnegobyciawświecie,gdzieważniejsza
niżanalgetyczneprzyjemnościczłowieka„masowego”i„estetycznego”
jestetycznapostawamężnegopodmiotu,przedktórymodsłaniasiętra-
gicznywymiarludzkiegobytu,jestestwaprzekraczającegoswojeżycio-
wetożsamości,skierowanegokuosobowejtranscendencji.Topodmiot
zwracającysiękuświatuwspółodczuwająco,zetycznymiestetycznym
dystansemzachowującyswojątranscendentnąsobość.Topodmiotpo
Tischnerowskuaksjotropicznyiaksjocentryczny,któryprzeżywa–wła-
ściwąludzkiemuprzygodnemuistnieniu(towłaściwośćontyczna)ijego
tragicznemulosowi–utratęwartościnajwyższych.Oderwaniepodmiotu
–metafizycznyiironicznydystans–jakoontycznenastępstwotragicz-
negolosu,bieguzdarzeń,łączysięzdoświadczaniemwolności.Sytuacja
tragicznawliteraturzeuwidaczniasięjakonieodłącznaodludzkiegoist-
nienia–od„poetyckiegobytowania”naZiemi–iprzynosikatartyczne
doświadczeniaestetyczne,odsłaniamoctranscendowaniasamegosiebie
idoświadczaniatranscendencjiwśladach.Hermeneutycznapostawa,
rozpoznającymetafizycznynamysłpodmiotu„wdrodze”,przedktórym
lossięwyistacza,tworząnajbardziejsugestywnywzórwtejliteraturze.
Modeltakiejpostawyliterackiegopodmiotuwspółtworzyli,wmniej-
szymlubwiększymstopniu,pisarzewybitni,lecznieidentyczni,anawet
niepodobni:CzesławMiłosziWisławaSzymborska,BolesławMiciń-
skiiZbigniewHerbert,AndrzejKijowskiiRyszardKapuściński,Adam
Zagajewski,JózefCzapskiiOlgaTokarczuk,RyszardPrzybylskiiJan
Błoński.Ichpróby–eseistycznaliteratura–pozwoliłynawyróżnienie
realizmumetafizycznegoorazliterackiejmetafizykina-śladowaniazca-
łejniezwyklebogatejiróżnorodnejliteraturywspółczesnej,wktórejza-
znaczasięzwrotetycznyiontohermeneutyczny.
Literackipodmiotwrolimediumczytaświat,włączasięwproces
hermeneuzywtedy,gdytworzyeseizującąpoezję–jakMiłosz,Szym-
borskaczyHerbert–iwchodziwświatInnegoijegoliteratury,jakBo-
lesławMiciński,KazimierzWyka,RyszardPrzybylski,JanBłoński,Jerzy
KwiatkowskiiMarianStala.
Na-śladowaniejakoczytanieświata–zbliżaniesiękuniemuiwzy-
waniego–tozłożonyprocespartycypacjiiwspółodczuwania,budo-
waniamostówkutemu,coinne,„wędrówki”ontohermeneutycznej
iegzystencjalnej.Człowiekjakomediumhermeneuzywnamyślenad
tym,cona-śladuje,czegodoświadczaestetycznieiczemuwychodzi
„wNaprzeciw”,rozpoznajeswójlos,aliteraturzejakoczytaniuświata
10
