Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ewolucjadefinicjielity
17
przyniósłnowe,związanezkwestiąwładzy,spojrzenienaelitę,traktującejąjako
nnaczelnąklasęwładzy”24.Typowąstrukturalnądefinicją,którąmożnazakwali-
fikowaćdokryteriumobywatelskiego,jestkoncepcjaGiovanniegoSartoriego,
mówiąca,żeelitatonkonkretnamniejszośćumieszczonanaszczyciepionowej
strukturyspołeczeństwa,grupyspołecznejczyorganizacji.Mniejszośćkontrolująca
iwyodrębnionazewzględunadwałączniewystępującekryteria:władzęizasługi
usprawiedliwiającesprawowaniewładzy”25.
InstytucjonalnegopodejściadopojęciaelitymożnadoszukaćsięuAnthony’ego
Giddensa,którydoelitarnejgrupyzaliczyłjednostkizajmująceformalniezdefinio-
wanepozycjeusankcjonowanejwładzynaczeleorganizacjiczyinstytucjispołecz-
nej26.OkreślaniaelitprzezpryzmatinstytucjidokonałrównieżRalfDahrendorf,
wedługktóregoelitytogrupynosicieliczołowychpozycjiwzróżnicowanych,
zinstytucjonalizowanychstrukturachpolitycznych,gospodarczychispołecznych,
jakieistniejąwdanymspołeczeństwie
27
.DavidBoydwswojejksiążcez1973roku
dowiódł,żeelitynwcorazwiększymstopniusąklasyfikowanenapodstawiekry-
teriówpozycyjnych”.Zaznaczyłrównieżichmniejszościowycharakter,uznając,
żenelitabędziemniejszością,skorodostępnepozycjesąograniczone.Pozycje
ostatusiekierowniczym»pożyczają«prestiżtym,którzyjedzierżą”
28
.Boyd
podkreśliłponadto,żewewspółczesnymspołeczeństwiedemokratycznymelity
stanowiąmniejszośćicechująsię:wysokąpozycjązawodową,wysokimstatu-
sem,świadomościągrupową,ekskluzywnością,wyróżniającymsięstylemżycia,
możliwościamifunkcjonalnymi,odpowiedzialnościąorazwładząsprawowanąna
różnychszczeblach.Podobnądefinicję,ocharakterzeinstytucjonalnym,sformuło-
wałThomasR.Dye,dlaktóregoelitytonjednostkizajmującekluczowepozycje
wwielkichinstytucjach”
29
.Dyewyróżniłelity:biznesu,prawnicze,kulturalne,
wojskowe,medialneorazedukacyjne,afakt,żeosobyniejednokrotniełącznie
zajmująnajwyższepozycjewsektorzerządowym,przemysłowymorazinteresu
publicznego,dowodzikoncentracjiwładzynaszczycie.
24
Lasswellwyróżniłtzw.elitę(elite)-osobyposiadającenajwięcejwładzy,średniąelitę
(mid-elite)-zmniejsząwładzą,orazmasy(mass).Określeniatewiązałrównieżzpojęciamielect,
mid-electorazreject.H.D.Lasswell,A.Kaplan,PowerandSociety:AFrameworkforPolitical
Inquiry,YaleUniversityPress,NewHaven1950,s.200-201.
25G.Sartori,Teoriademokracji,tłum.P.Amsterdamski,D.Grinberg,WydawnictwoNaukowe
PWN,Warszawa1998,s.181-184.
26
Zob.Ph.Stanworth,A.Giddens(red.),ElitesandPowerinBritishSociety,Cambridge
UniversityPress,London-NewYork1974,s.IX-XIII;zob.I.Craib,AnthonyGiddens,Taylor
&Francise-Library,NewYork2011,s.51-52.
27
J.Sztumski,Z.Słowik,Owspółczesnychelitachinaturzekonfliktówspołecznych,nRes
Humana”2001,nr5(54).
28D.Boyd,ElitesandTheirEducation,TheEducationalandSocialBackgroundofEightElite
Groups,Windsor1973,s.15.
29
T.R.Dye,Who’sRunningAmerica?TheReaganYears,3
rd
ed.,Prentice-Hall,Englewood
Cliffs,NJ1983,s.7.
