Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Azja
RobertFaracik
Warunkiprzyrodnicze
Azjajestnajbardziejzróżnicowanąpodwzględemśrodowiskaprzyrodniczegoczęś-
ciąświata,cowynikazarównozjejdużejpowierzchni(44,5mlnkm
2),jakirozciągłości–
południkowej(ok.8,4tys.km)irównoleżnikowej(ok.8,6tys.km).
OdpółnocyAzjęoblewająmorzaOceanuArktycznego:Karskie,Łaptiewów,
WschodniosyberyjskieiCzukockie.OdwschodusątomorzaprzybrzeżneOceanu
Spokojnego–Beringa,Ochockie,Japońskie,Żółte,Wschodniochińskie,Południowo-
chińskieorazmorzapołożonepomiędzywyspamiarchipelagów:MalajskiegoiFilipiń-
skiego–Banda,Celebes,Flores,Jawajskie,Moluckie,Seram,Sulu.Wzdłużwschod-
nichwybrzeżyciągnąsięłukiwulkanicznychwysp:japońskich–Hokkaido,Honsiu,
Kiusiu,SikokuiRiukiuorazFilipin(największetoLuzoniMindanao).Wczęści
południowo-wschodniejleżyArchipelagMalajski,wskładktóregowchodzikilkatysię-
cywysp,zktórychnajwiększeto:Borneo,Sumatra,CelebesiJawa.Pozatymleżątam
oddzielniedwiedużewyspy–TajwaniHajnan.NajwiększymipółwyspamisąKoreański
orazIndochińskiwrazzMalajskim.PołudnieAzjioblewająwodyOceanuIndyjskiego.
Wyraźniewcinająsiędwawielkiepółwyspy–ArabskiiIndyjski,oddzieloneMorzem
Arabskim.NajwiększąwyspąwtymrejoniejestCejlon,azpozostałychnauwagęzasłu-
gująm.in.:MalediwyiLakszadiwynaMorzuArabskimorazAndamanyiNikobary
wZatoceBengalskiej.Wpołudniowo-zachodniejAzjiwyraźniewyróżniasiępółwysep
AzjaMniejszapołożonymiędzymorzami:ŚródziemnymiCzarnym.
PodwzględemukształtowaniapowierzchniAzjęcechująznacznekontrasty.Do
największychobszarównizinnych,oprócznizinnadmorskich,należąm.in.niziny:Za-
chodniosyberyjska,Północnosyberyjska,Chińska,Mandżurska,Hindustańska(Indusu
iGangesu),MezopotamskaorazTurańska.Najwyżejpołożoneobszaryzajmująśrod-
kowączęśćAzji.RozległąjednostkąjestWyżnaTybetańska,leżącawwiększościna
wysokości4000–5000mn.p.m.,otoczonazewszystkichstronznaczniewyższymipasma-
migórskimi.Sąto:odpółnocy–góryKunlun,odpołudnia–pasmoHimalajów,znaj-
wyższymszczytemświata–MountEverest(tyb.Czomolungma;8848mn.p.m.),aodza-
choduKarakorum–drugiepodwzględemwysokościgóryświata(K2–8611mn.p.m.).
ObszarygórskieAzjiukładająsięwdwarozległepasma.Pierwszeobejmujem.in.:góry
Taurus,KurdystańskieiZagros,adrugiem.in.:GóryPontyjskie,Kaukaz(5642m),
