Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
27
ztychrodzajówteologiiodpowiadaokreślonejwładzyduszy,tj.
maswojeźródłowdanejwładzyduszy.WedługAlanazatem
sąróżnewładzeduszy(potentiaeanimae):jednąjestthesis
30
,
czyliratio,zapomocąktórejczłowiekdokonujerefleksjinad
sobąirzeczamiziemskimi;posługującsięratio,człowieknie
opuszczaswojegowłaściwegostatusuczłowieka(homo-homo).
DlategoAlannazywatęwładzęrównieżntezą”(thesis);rodzi
onafilozofięprzyrody,któraobejmujesztukiwyzwolone,wiedzę
oświecieiprzyrodzieorazwszystko,comożebyćprzedmiotem
racjonalnychrozważań.Drugą,wyższąwładząduszyjest
ekstasis
31
,posługującsiętąwładzą,osobajestniejakoporywana
pozaiponadswójstan(rapitursuprase),abyrozważaćduchowe
rzeczy,takiejakaniołyidusze,zapomocąintelektu,idlatego
stajesięhomo-spiritus.Zapomocąinteligencjiosobamaintuicję
Trójcyizamieniasięwhomo-deus,ponieważnwpewiensposób”
sufciant.Nuncdeypotheticaquecircahominumetangelorumna-
turasvertituragendumest”(Summa‘Quoniamhomines’,“LaSomme
“Quoniamhomines”,nArchivesd’HistoireDoctrinaleetLittérairedu
MoyenAge”,XX(1954),[s.113-364],s.270).
30Wtejterminologiitechnicznejzaczerpniętejzj.greckiegoAlan
bierzeterminKthesis’jakosynonimKnaturalnegoinormalnegostanu
-położenia’człowieka,cowrzeczysamejodpowiadaterminowi
θέσις
–
położenie,którypochodziodczasownika
τίθημι
–kłaść.Nadużyciem
albonieporozumieniemjestjednak,żeAlanłączyterminyKthesis’iKek
–stasis’takjakbymiaływspólnytematalbopochodziłyztegosamego
rdzenia,coniejestprawdą.
31Alanwswojejargumentacjichcepokazać,żestanKekstazy’jest
Kpozastanemnaturalnym’człowieka;tenstanKekstazy’jestniejako
rozpiętywertykalnienaliniiKwgórę’–doBoga,Kwdół’–dostanu
zwierzęcia.Alanuznał,żedobrzetęsytuacjędajesięwyrazićprzezza-
pożyczeniazgrekiterminówKthesis’iKextasis’,niestetyniewiedział,że
teterminymająróżnepochodzenieiintuicyjnieprzetłumaczyłsobie
Kexstasis’jakoKex–status’,czyliKpozastanem’;uznającjednocześnie,
żeKthesis’matosamopochodzeniecoKstasis’’;podczasgdy
ἔKστOσις
–
stanienauboczu,staniepoza,jestrzeczownikiemzłożonym,składasię
zprzyimka
ἔK
(
ἔξ
)-z,odorazrzeczownika
στάσις
–ustawienie,stanie,
pozycja,którypochodziod
ἵστημι
–stawiać.
