Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nOsobąniepełnosprawnąjestjednostkawpełniswychpraw,znajdującasię
wsytuacjiupośledzającejnaskutekbarierśrodowiskowych,ekonomicznych
ispołecznych,którychzpowoduwystępującychuszkodzeńniemożeprzezwycię-
żaćwtakisposóbjakinniludzie.Barieryteczęstozwiększaneprzezdepre-
cjonującepostawyzestronyspołeczeństwa.Dozadańspołeczeństwanależyeli-
minowanie,zmniejszanielubkompensowanietychbarier,abykażdejjednostce
umożliwićkorzystaniezdóbrpublicznych,respektującjednocześniejejprawa
iprzywileje”.
ZgodniezdefinicjąpodanąprzezŚwiatowąOrganizacjęZdrowia(WHO)(7),
należywyróżnićróżnestopnieniepełnosprawnościokreślanejakouszkodzenie,
niepełnosprawnośćiupośledzenie:
zuszkodzenie(impairment)oznaczautratęlubnieprawidłowośćstrukturylub
funkcjipsychicznej,fizjologicznejlubanatomicznej;
zniepełnosprawność(disability)określawszelkieograniczenielubbrak(wy-
nikającyzuszkodzenia)możliwościwykonywaniapewnychczynności
wsposóblubwzakresieuznanymzanormalnydlaludzi;
zupośledzenieniesprawność(handicap)oznaczaposzkodowaniewynikające
zuszkodzenialubniepełnosprawności,któreograniczalubuniemożliwiada-
nejosobiepełnienietakichról,jakieuznajesięzanormalne(uwzględniając
wiek,płeć,czynnikispołeczneikulturowe).
Jednakżewkrótceokazałosię,żetaklasyfikacjajestnieprecyzyjnaibudziwie-
lekontrowersji.PostanowionozastąpićbardziejszczegółowąMiędzynarodową
KlasyfikacjąUszkodzeń,DziałaniaiUczestnictwa(InternationalClassificationof
Impairments,ActivitiesandParticipation),zwanąinaczejnkartą2000”.Klasyfika-
cjęopartonanastępującychzałożeniach:
zczłowiekjestistotąbiologiczną,stanowiorganizmookreślonejstrukturze,
wypełniającyokreślonefunkcje;
zczłowiekjestokreślonąosobądziałającąiwypełniającąokreślonezadania;
zczłowiekjestczłonkiemokreślonejgrupyspołecznej,wktórejżyciuuczest-
niczy.
Zmodyfikowanaklasyfikacjaniepełnosprawności(disablement)ifunkcjonowa-
nia(functioning)obejmujenastępstwawfunkcjonowaniuczłowieka,związaneze
stanemzdrowia(healthconditions)spowodowanymchorobą,zaburzeniamifunkcji
luburazu.
Terminnfunkcjonowanie”obejmujewmyśltegodokumentudziałalnośćczło-
wiekana3poziomach:biologicznym,osobistym(personalactivities)ispołecznym
(participationinsociety).
Niepełnosprawnośćjestpojęciemobejmującymnastępstwastanuzdrowia
(choroby,zaburzenialuburazu)wfunkcjonowaniuczłowiekanawymienionych
trzechpoziomach.Klasyfikacjaskładasięztrzechodrębnych,leczrównoległych
klasyfikacjiobszarówtworzącychniepełnosprawność:
zklasyfikacjiuszkodzeń(classificationofimpairments),
zklasyfikacjidziałania(classificationofactivity),
zklasyfikacjiuczestnictwa(classificationofparticipation).
27