Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50202
Plastycznośćiregeneracjaneuronu
Zmianyplastyczneneuronówrozpoczynająsięjużwokresierozwojuembrionalne-
go,tj.odmomentunarodzinneuronupostmitotycznego,któryjużpotemmitozie
nieulega.Procesyneuroplastycznedotyczązarównosamychciałkomórkowych,
jakiichwypustek,tj.całychdrzewekaksonalnychidendrytycznychorazichkol-
cówczysamychsynaps.Wtymokresietocząsięjednocześniedwaambiwalentne
procesypoczątkowanadprodukcjaneuronówiichmikrostrukturorazczęściowa
ichutrata.Tautrata,nazywanaapoptoząneuronu,jestprocesemzaprogramowane-
gogenetyczniejegonsamobójstwa”,któryjestaktywowanyswoistymprogramem
wymagającymekspresjigenówisyntezymRNA.Wpewnymstopniuaktywacjate-
goprogramujestzależnaodsygnałówotrzymywanychodotoczenia.Wynikibadań
doświadczalnychwykazują,żewokresieprenatalnymneuronyszybkosiędzielą,
migrują(wędrują)dookreślonychokoliciwytwarzająwypustkinerwoweorazpo-
łączeniasynaptyczne.Jednoznajbardziejintrygującychpytańbrzmi,wjakisposób
rosnąceneuronyznajdująwłaściwądrogędobardzonierazodległychneuronów
docelowych.Napodstawiewielubadańwykazano,żeneuronydocelowezna-
czonechemicznie,coumożliwiaichprawidłowerozpoznawanieprzezrosnące
wichkierunkuaksony.Wpóźnymokresieżyciaprocesyinwolucyjnenasilająsię.
Uniektórychludziuschyłkużycia,znieznanychprzyczyn,pojawiasięokresszyb-
kiejinwolucjimózgu,znanypodnazwąotępieniastarczego.Plastycznośćneuro-
nówulegazałamaniuinastępujeznaczącyichubytekorazznacznadegeneracja
neuronówpozostałychprzyżyciu.Drzewkadendrytycznetakichneuronówtracą
kolceiwrazznimistrukturysynaptyczne.
5020201
Wpływczynnikówśrodowiskowychnaplastycznośćneuronu
Zmianymikrostrukturalnezwiązanezplastycznościąneuronumogąbyćwywoły-
waneprzezśrodowiskowebodźcezewnętrzne.Obiektywizujątowynikibadańmi-
kroskopemelektronowymdrzewekdendrytycznychneuronówkorymózgowejdo-
rosłychszczurów,którepoddanezostałyoddziaływaniubodźcówśrodowiskatzw.
wzbogaconego.Byłotośrodowisko,wktórymprzebywałyinneosobniki,klatkiby-
łydużeizawierałydużokolorowychzabawekiprzedmiotówdoobserwowania
isprawdzania.Dendrytyneuronówkorymózgowejtychzwierzątposiadałyznaczą-
cowięcejkolców,wporównaniuzdendrytamikorymózgowejzwierząt,które
przebywaływmałychklatkach,niewzbogaconychżadnymiprzedmiotami.
Wynikibadańdoświadczalnychwykazują,żezmianomanatomicznymmikro-
strukturukładunerwowego,tj.zakończeńaksonów,synapsidendrytów,towarzy-
szązjawiskaplastycznościfunkcjonalnej,którewwynikurepetycyjnegodziałania
bodźców(uczeniesię)ulegaćmogąutrwalaniu(zapamiętywaniu).Możetobyć
zwiększaniesięliczbysynapsi(lub)doskonaleniesięsprawnościichfunkcjonowa-
nia,tj.przekazywaniainformacjiwpostacineuroprzekaźnikaelektrochemicznego.
Niezmiennącechąfunkcjonalnąkomóreknerwowychjestzawszejednokierunkowe
przekazywaniepobudzeniaodaksonudodendrytów.Wzależnościodrodzaju
wytwarzanegoneurotransmitterakomórkinerwowemogąalbozmniejszać(ina-
64