Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
poudarachmózgu,ciężkichzawałachmięśniasercowego,wrodzonychinabytych
schorzeniachukładukrążeniaiwieluinnych.Jednakżewiążesiętoniestetyze
zwiększającąsięliczbąosóbniepełnosprawnychzeznacznieograniczonąaktywno-
ściąruchową.Abraklubniedobóraktywnościruchowejwpływaniekorzystniena
praktyczniewszystkieukładyorganizmuczłowieka,prowadzidozaburzeniafunk-
cjiorganizmuczęstogroźnychdlażyciaczłowieka.Wpływunieruchomieniana
homeostazęustroju(3)przedstawiatabela4.1.
Długotrwałeunieruchomieniesprzyjateżwystępowaniumiejscowychlubogól-
noustrojowychpowikłań.Najczęstszeznichtoniewydolnośćukładukrążenia,za-
krzepicażyłgłębokich,niewydolnośćoddechowa,zapaleniepłuc,odleżyny,zabu-
rzeniaczynnościukładumoczowego,pokarmowego,anierzadkozaburzeniapsy-
chiczne,zwłaszczaocharakterzedepresji(4).Procestenzregułyprzebiega
zpogorszeniemukrwieniaiutlenowaniatkanekinarządów.Jużpo3tygodniach
unieruchomieniawydolnośćogólnamierzonamaksymalnympochłanianiemtlenu
obniżasięo13–22%.Zwiększasięudziałprzemianbeztlenowychwpokrywaniu
zapotrzebowaniaenergetycznegoustroju(3).
Wpływunieruchomienianaukładkrążeniapoleganazmniejszeniuilościkrwi
krążącej,obniżeniupojemnościwyrzutowejserca,coprowadzidogorszego
ukrwieniatkanek,zaburzeniaichtrofiki.Efektemzaburzeniaczynnościukładukrą-
żenia,zaburzeniaregulacjinaczynioruchowejjestwystępowaniehipotoniiortosta-
tycznej,zawrotówgłowy,osłabienia,łatwejmęczliwości.Towarzyszytemutachy-
kardiaspoczynkowaiwysiłkowa.Brakczynnościmięśniprowadzidozastojukrwi,
obniżeniaobjętościosocza,zmniejszeniaobjętościpłynówśródkomórkowych,po-
zakomórkowych,pozanaczyniowych,czegowynikiemjestzagęszczenie,wzrost
lepkościkrwi.Wnastępstwietychzmiandochodzidohipowolemii,zwolnionego
przepływukrwi,zwiększeniajejkrzepliwości,zwiększeniatendencjidozakrzepicy
żylnej(5,9).Zakrzepicażyłgłębokichjestjednymznajgroźniejszychpowikłań
uunieruchomionychpacjentów.Jesttopowikłanieczęste,alezwykle(wokoło
50%)przebiegabezobjawowo,ajedynieu15%pacjentówwystępująwyraźneob-
jawykliniczne.Powikłaniatewystępująszczególnieczęstouchorychzżylakami
kończyndolnych,unieruchomionychwopatrunkachgipsowych,pooperacjachna
jamiebrzusznej,zniewydolnościąkrążenia,zporażeniami,przyjmującychśrodki
hormonalne,zzaburzeniamihematologicznymi(2).Powikłanietostanowidużeza-
grożenienawetdlażyciapacjenta,gdyżmożeprowadzićdozatorówpłuc(9)lub
mózgu.Dlategoteżbardzoistotnejestzapobieganietegotypuzaburzeniomprzez
stosowaniezarównofarmakoterapii,jakteżleczeniausprawniającego.
Unieruchomieniewywieraniekorzystnywpływnaczynnośćukładuoddecho-
wego.Naskutekograniczeniaaktywnościruchowejdochodzidozmianyformod-
dychania,zmniejszeniaruchomościklatkipiersiowej,pogorszeniawentylacjipłuc,
wystąpienianiedodmy,zmniejszeniazdolnościpochłanianiatlenu,nawet
o20–25%.Dochodzidozaburzeniawymianygazowejwpęcherzykachpłucnych,
czegoefektemjestgorszeutlenowaniekrwiitkanekprzezniązaopatrywanych
(10).Zaburzeniatenasilająsięistanowiązagrożeniedlażyciawprzebieguinfekcji
drógoddechowychorazzaburzeńfunkcjiukładuautonomicznego,np.wprzypadku
uszkodzeńrdzeniawodcinkuszyjnym(7).Wokresienszokurdzenia”dochodzido
funkcjonalnegozablokowaniafunkcjipiersiowegopniawspółczulnego.Jego
nkontrpartner”układprzywspółczulny,reprezentowanyprzeznerwbłędny,któ-
regoośrodkiznajdująsiępowyżejpoziomuuszkodzenia,działabezzakłóceń.Jed-
41