Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MARCINPOMARAŃSKI
UniwersytetMariiCurie-Skłodowskiej
Fundamentalizmreligijnyjakoutopiapolityczna
WPROWADZENIE
Celemniniejszegorozdziałubędzieodpowiedźnapytanieoistotęzwiązku
pomiędzyzjawiskiemfundamentalizmureligijnegoautopiąpolityczną.
Wszczególności,przedmiotemmojegozainteresowaniastaniesiępróbaudo-
wodnieniatezy,żewspółczesnyfundamentalizmreligijnymożebyćrozpatry-
wanyjakozjawiskoocharakterzeutopijnym.Wtymceluodwołamsiędokon-
cepcjiutopianizmurozwijanejnaprzestrzenilatprzezLymanaToweraSargenta,
emerytowanegoprofesoranaukpolitycznychzUniversityofMissouri-St.Louis,
zgodniezktórąutopiapojmowanajakoHnieistniejącaspołecznośćopisanabar-
dzoszczegółowoizwykleumiejscowionawczasieiprzestrzeni”możeprzyjmo-
waćtrojakąpostać:twórczościliterackiej,teoriispołecznejirealnejdziałalności
narzeczurzeczywistnieniajejideałów1.Jednocześnie,odwołującsiędoprzy-
kładówwspółczesnychamerykańskichwspólnotreligijnychcharakteryzujących
sięfundamentalistycznąproweniencją,takichjakNowaChrześcijańskaPrawica
(NewChristianRight)czyRuchChrześcijańskiejTożsamości(ChristianIdentity
Movement)będęstarałsięwskazaćutopijnąnaturętychzjawisk.Niniejszaana-
lizapozwolinazidentyfikowanieutopijnychelementówfundamentalistycznych
wspólnotreligijnychnaprzynajmniejtrzechpoziomach:strukturalnym,treścio-
wymiaksjologicznym.
Wszelkierozważaniawymagająwpierwkilkuwyjaśnieńterminologicznych.
PoprzezutopiępolitycznąrozumiemfinalnąpostaćSargentowegoutopiani-
zmu,wyrażającegosiędziałalnościąnarzeczurzeczywistnieniaideałówwspól-
noty.Takiepodejściedozjawiskajestzakresowozbieżnezrozumieniemutopii
jakoalternatywnejwizjiporządkuspołecznego,rozwijanymprzezKarlaMann-
heima2.Obydwaujęciaprzybierajązdecydowaniepolitycznycharakter.Wpoli-
tycznymkontekściepostrzegamtakżefundamentalizmreligijny.Podążając
1L.T
.Sargent,TheThreeFacesofUtopianismRevisited,HUtopianStudies”1994,vol.5,
nr1,s.1–9.
2Por.K.Mannheim,Ideologiaiutopia,Warszawa2008.
