Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Wpływwojnyipowojennychzmiangranicnawielkośćistrukturę...
51
niejszarelacjaPKBpercapitaPolskiwstosunkudo29europejskichkrajów
kapitalistycznychbyław1950r.,czylizanimjeszczerozpoczęłysięinten-
sywneprocesyindustrializacyjne.Wnastępnychdekadachrelacjeteulega-
łystopniowemupogorszeniu(w1950r.PKBpercapitaPolskiwynosił2447
dol.ibyłoto53,4%średniejpaństwzachodnich,w1960r.jużtylko46,6%,
w1970r.43,4%,1980r.43,5%i1989r.35,8%bardzopodobneszacunki
przedstawiłGrzegorzWójtowicz)105.
Zniszczeniawojenne,powojenneprzekształceniaterytorialneizwiąza-
neznimizmianypotencjałuprzemysłowegodeterminowałyzapotrzebo-
wanienapracownikówprzemysłu.Oczywiścieprecyzyjneokreśleniejego
wielkościwmomenciezakończeniawojnyniejestmożliwe.Najprostszym
sposobemszacowaniajestustalenie,jakiebyłoprzedwojennezatrudnienie
wprzemyślewnowychgranicach.Gdybyzatemuwzględnićpracujących
w1937r.,tojaktwierdziRyszardWilczewskiwynosiłoono1410tys.
ibyłooponad550tys.większeniżliczbapracującychwówczaswprzemyśle
polskim(859tys.)106.Niecowiększeróżnice(793tys.osób)uzyskamy,jeżeli
uwzględnimytakżezatrudnieniewrzemiośleprzemysłowym.Wdawnych
granicachwynosiłoono743tys.,awrazzprzemysłem1602tys.awno-
wychgranicachodpowiednio:985tys.i2395tys.Oczywiściewzrosttenbył
główniekonsekwencjąprzyłączeniarelatywnieuprzemysłowionychtzw.
ZiemOdzyskanych.Dośćpowiedzieć,żewedługostatniegospisuwNiem-
czechwmaju1939r.natychobszarachzatrudnionychbyło1175685osób
w182118zakładachprzemysłowychirzemieślniczych107.
Teoretyczniezatemwykorzystanieprzedwojennegopotencjałuprze-
mysłowego(wnowychgranicach)wymagałobypodniesieniazatrudnie-
niawporównaniuzokresemmiędzywojennymookoło550tys.,agdyby
uwzględnićtakżerzemiosłoprzemysłowe,toliczbatawzrosłabydo793ty-
sięcy.Zdrugiejzaśstronygdybyuwzględnićprzedwojennąwydajnośćpol-
skiegoprzemysłuiwielkośćprodukcjipercapita,tomożnabytoosiągnąć
powojnie(biorącpoduwagęradykalnyspadekliczbymieszkańcówPolski)
przyzatrudnieniuwahającymsięmiędzy620tys.a690tys.osób108.Nota-
105ZdaniemG.WójtowiczaPKBpercapitaPolskiwdolarachz2004r.wynosiłw1950r.
54%PKBkrajówzachodnich,aw1989r.jużtylko36%.A.Maddison,TheWorldEconomył,
s.412-604;G.Wójtowicz,Trendyiewolucja.Dziejegospodarczeziempolskich,Wydawnictwo
Twigger,Warszawa2006,s.209.
106R.Wilczewski,RozwójprzemysłuwPolscewlatach1947-1955,[w:]GospodarkaPolskiLu-
dowej1944-1955,red.J.Kaliński,Z.Landau,KsiążkaiWiedza,Warszawa1986,s.229.
107S.Smoliński,M.Przedpelski,B.Gruchman,StrukturaprzemysłuZiemZachodnich
wl.1939-1945,t.II,WydawnictwoInstytutZachodni,Poznań1961,s.107-109.
108S.Wyrobisz,Oracjonalnyplanzatrudnienia,flGospodarkaPlanowa”1947,R.IInr7(9),
s.260.