Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PAWEŁBALCERAK
Powyższyprzykładukazujeistotętego,conazywamyniemonotonicznymirozu-
mowaniami,czylirozumowaniami,wktórychnoweinformacjeunieważniająwcześ-
niejpostawionewnioski.Wniektórychsytuacjachmożnapostulowaćzaniechanie
takiegownioskowania,uważając,żedaneempiryczneniegwarantujążadnejkonklu-
zji.Wydajesię,żetakapostawacechowałabyosobęrozsądną,istniejejednakwiele
sytuacji,wktórychjestonanajmniejrozsądna.Wyobraźmysobielekarzaczekającego
zwydaniemdiagnozy,ażpojawiąsięinformacjedająceabsolutnąpewnośćwsytuacji
zagrożeniażyciapacjenta.Wtakiejsytuacjimożemybyćzmuszeniwydaćwniosek
zpełnąświadomościąjegozawodności,gdyżzawieszającnaszosądwoczekiwaniuna
dedukcyjnąpewność,ryzykujemy,żenigdytegoosąduniedokonamy.Wrzeczywi-
stościwiększośćwnioskowań,którychdokonująludzie,matakiniepewnycharakter.
Dotyczytonawetwiększościwnioskowańwobrębienaukempirycznych.Nadeduk-
cyjnąpewnośćmogąsobiepozwolićjedynieprzedstawicielenaukmatematycznych.
Rys(prawie)historyczny
Powstajewięcpytanie,dlaczegownioskowaniededukcyjnestałosięcentralnympoję-
ciemgłównychsystemówlogicznych,jeślijestonowrzeczywistościtakrzadkimzja-
wiskiem?Jednazmożliwychodpowiedzibrzminastępująco:whistoriibadańnad
wnioskowaniaminiezauważonoróżnicymiędzytym,jakwnioskująludzie,atym,
jakwnioskowaniejestprzedstawianewsystemachdedukcyjnych.Wydajesiętojed-
nakstwierdzeniemnadwyrazprzesadzonym.Badanowkońcuwnioskowaniainduk-
cyjne,widzianowięcbrakiwnaszejwiedzyownioskowaniach.Najlepiejwyraziłto
DavidMakinson:
Ostateczniebowiem,chociażsamterminjestwspółczesny,tosamozagadnienie
niemonotonicznościniejestnowe.Przezsetkilatbyłoonobadaneprzezepiste-
mologów;dlaprzykładuLockeorazHumezajmowalisięnimwsiedemnastym
iosiemnastymwieku.Oddługiegoczasujestonobliskieuprawiającymnauki
prawneorazwystępujewfilozofiinaukempirycznych.Jednakżedodziśżaden
zgłównychsystemówlogikinieuwzględniaproblemuniepewnościiniemono-
toniczności[Makinson2008].
Zwłaszczawciąguostatnich60latbadanianadniemonotonicznymiwnioskowa-
niami,choćjeszczeniepodtąnazwą,nabrałytempa.Wfilozofii,wewspółczesnej
formie,zagadnieniatepojawiłysięuHerbertaHarta[1948],następniezostałypod-
jęteprzezRodevickaChrisholma[1957].Odtamtejporyproblematykatajestporu-
szanadodziś.Wśródautorówomawiającychtezagadnieniawartowymienićjesz-
czeStephenaToulmina[1958]orazJohnaPollocka[1974].Niezależnieibezwiedzy
onichwlatach80.zagadnienieniemonotonicznościzostałoodkryteprzezbadaczy
systemówsztucznejinteligencji,którzynadalimunazwęużywanąobecnie.Należy
tuwymienićRaymondaReitera[1980],JohnaMcCarthy’ego[1980]iDrewaMcDer-
motta[McDermott,Doyle1980].Autorzycinatrafilinatozagadnieniewczasieprób
rozwiązaniatakzwanegoframeproblem.
20
