Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Perspektywyodbioru
sprawąhumanizmu,aniestyluinscenizacji?Iczyżtenstylniepolegawłaśnienatym,
żewobliczurzeczywistościschodzinadrugiplan?”8.Choćfotografiahumanistycznaoraz
neorealizmwwymiarzeformalnymiideowymujawniająwielepodobieństw,ichwzajemne
oddziaływanienależyrozpatrywaćzpewnąostrożnością,zarównozewzględunaczasową
synchronię,jakiskomplikowaną,niekiedywspólnągenezę.Fotografiahumanistycznazwiązana
byłanietylkozeuropejskątradycjądokumentalną,aletakżezetnograficznymipostawami
surrealistów,awangardowymprzełomemwfotografiiamerykańskiejorazfrancuskimfilmem
Drealizmupoetyckiego”lat30.9
Zkoleineorealizm,identyfikowanygłówniezWłochamipierwszejpowojennejdekady,
kształtowałsięnietylkowrelacjidorodzimejkinematografii,alerównieżradzieckiej,ame-
rykańskiej,azwłaszczafrancuskiejprodukcjifilmowejifotograficznej,naktórenastępnie
oddziaływał
10
.Choćzatemniekonieczniemożnagookreślićmianemzjawiskawyłącznie
Dwłoskiego”,lansowanybyłjakonarodowystyl,mającystanowićprzeciwwagędlamasowej
produkcjiHollywood.WdobieplanuMarshallarozpoznawanieneorealizmujakoruchuocha-
rakterzeideowymbyłoszczególnieważnedlawłoskichlewicującychintelektualistóworaz
komunistówiwpisywałosięwpowojennedebatyocharakterzezarównopolitycznym,jak
itożsamościowym,wtymtezwiązanezutrwaleniemstatusuWłochjakoofiarywojny11.
Językneorealizmubywałzatempropagandowoużyteczny.Losytegopojęciaprzypominają
równieżtoczącesięwówczasrównoleglewróżnychkrajach-iporządkachpolitycznych-
procesyustanawianianarodowejkulturyDproletariackiej”,wktórychcentralnemiejscezaj-
mowałproblemrealizmujakopodstawowegojęzykaartystycznego
12
.Trzebajednakpamiętać,
żejużnaetapiedefiniowania,choćbyprzezBazina,neorealizmstanowiłalternatywędla
formułyspołecznegodokumentu,opartejnarzekomejobiektywnejrejestracji,miałraczej
skłaniaćdozaangażowania,anawetpolemiki,będączarazemświadomiekreowanąkonstrukcją
8AndréBazin,Ewolucjajęzykafilmu,[w:]tegoż,Filmirzeczywistość,red.itłum.BolesławMichałek,Warszawa
1963,s.65.TakiwariantdefiniowaniazjawiskaprzyjąłchoćbyDavidBate,AfterThoughtPart2:NeoRealismand
PostmodernRealism,DSource”2004,nr41,s.34-39.
9J.-C.Gautrand,LookingatOthersł,s.615-618.
10Mówiącoźródłachneorealizmu,należywskazaćtakżenaDczarnyrealizm”(Drealizmpoetycki”)wfilmiefran-
cuskimlat30.i40.(JeanRenoir,MarcelCarné),A.Bazin,Ewolucjajęzyka…,s.64.DFrancuskimrealizmem”
zafascynowanybyłchoćbyRudolfArnheim,którywlatach30.,czasowoprzebywającweWłoszechpoemigracji
znazistowskichNiemiec,byłczłonkiemredakcjisztandarowegodlaneorealistówpismaDCinema”.Wodnie-
sieniudoDniewłoskich”,aletakżeDniefilmowych”,literackichźródełneorealizmuzob.VitoZagarrio,Beforethe
(Neorealist)Revolution,[w:]GlobalNeorealism.TheTransnationalHistoryofaFilmStyle,red.SaverioGiovacchini,
RobertSklar,Mississippi2012,s.19-36.
11
SaverioGiovacchini,RobertSklar,TheGeographyandHistoryofGlobalNeorealism,[w:]GlobalNeorealism…,s.5-6.
12MichaelDenning,CultureintheAgeofThreeWorlds,London-NewYork2004,s.32.
24
