Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Perspektywyodbioru
gronojegowspółpracowników,wtymJanKosidowski,którywróciłzeStanówZjednoczonych,
gdzieuczyłsięwTheNewYorkInstituteofPhotography
42
.Możnazłatwościąodczytać
toprzyswojeniejakoodpowiedźnapotrzebęwykreowaniabardziejnowoczesnego,adekwat-
negodladrugiejfazystalinizmu,anastępnieokresuodwilżyjęzykapropagandywizualnej.
Zdrugiejstronyjednak-obserwującmechanizmkształtowaniasięhumanistycznejformuły
fotografiireportażowejnaZachodzie-możnaspróbowaćpotraktowaćgotakżejakobardziej
złożonyproceswizualnegorekonstruowanianarodowejtożsamości,przekształconejzasprawą
wojnyipolitycznychprzemian,jakieponiejnastąpiły.Wpolskichrealiachistotnymelemen-
temtegoprocesu,próczniektórychanalogicznychwstosunkudoFrancjidoświadczeń,np.
gwałtownegowzrostudemograficznego,byłoprzemilczenie,bazująceprzedewszystkimnaofi-
cjalnymreglamentowaniuzbiorowejpamięcizapomocązabiegówcenzury.Wojna,atakże
następująceponiejpolitycznerepresjebyłytemataminiewygodnymilubzakazanymi.Zdrugiej
stronydoświadczenieokupacji-waspekcieantyfaszystowskim,martyrologicznym-bywało
równieżinstrumentalniewykorzystywanedobudowanianarracjijednościowej43.Natenpro-
ceszdawałosięnakładaćsięgająceindywidualnegodoświadczeniaDzbiorowezapominanie”
tego,cowstydliwe,świadomeinieświadomewypieranietego,cotrudne-losówmniejszości,
problematycznegostatusupolskiegonarodujakoDświadka”Zagłady44.
Analogiczniedowarstwytekstowejoficjalnejprasy,takżewprzypadkufotoreportaży
miałomiejscedialektycznenapięciemiędzytym,codozwolone,atym,cobywałopokazywane
Dmiędzywierszami”tekstuiobrazu,cobyłoraczejmożliwedozobaczenianiżrzeczywiście
przedstawione.Stylistycznieatrakcyjny,zachodniDsposóbwidzenia”,współtworzonyprzecież
takżeprzezprzebywającychzagranicąfotografówpolskiegopochodzenia,oferowaćmógłopty-
mistycznąredakcjęprzedstawionegoświata,któregobolączkipokazywanebyłytylkootyle,
oilemożnabyłosobiewyobrazićichłatwezażegnanie.Łagodnaspołecznakrytyka,która
napisanąpodkierunkiemdrMagdalenyWróblewskiejiobronionąw2015rokuwIHSUW
,kps,Archiwum
IHSUW
.Archiwumtygodnikauległorozproszeniu(podobniejakarchiwaRSWDPrasa”).
42
Kosidowskibyłautoremjednejznielicznychksiążekdotyczącychfotoreportażupowojennego,azarazemswego
rodzajuautokreacyjnejopowieściobyciufotoreporteremtużpowojnie,wktórejopisywałtakżeswójpobyt
wUSA:JanKosidowski,Zawód:fotoreporterzy,Warszawa1984,s.7-14.
43
FilipPrzytulski,Drugawojnaświatowa,niemieckaokupacjaizagrożeniewojennewpropagandzieprasowejPolskiLudowej
(1948–1989),DPrzeglądHistoryczno-Wojskowy”2012,nr13(64),s.63-104.
44
Zob.MichaelC.Steinlauf,Pamięćnieprzyswojona,Polskapamięćzagłady,tłum.AgataTomaszewska,Warszawa2001
(porazpierwszyksiążkatazostałaopublikowanaw1997rokujakoBondagetotheDead:PolandandtheMemory
oftheHolocaust).NazjawiskoDzbiorowegozapominaniaZagłady”wPRLuwagęzwracałtakżePiotrForecki,
wdużejmierzepowtarzającdiagnozySteinlaufa,ZbiorowezapominanieZagładywPRL,[w:]tegoż,OdShoah
doStrachu.Sporyopolsko-żydowskąprzeszłośćipamięćwdebatachpublicznych,Poznań2010,s.13-114.Naten
tematpisałarównieżKrystynaKersten.
34
