Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Romantycznekoncepcjepoezji.PoetaiMuza–relacjawstaniekryzysu
pięciatkwiącewewnątrzpolskiegoparadygmaturomantycznegoijed-
nocześniepokazujestadiaprocesu,któregoukoronowaniemstałasię
nowa-uznawanapowszechniezajednąznajważniejszychdlanaszej,
współczesnejnowoczesności-Baudelaire’owskaestetykaprzemijalne-
gopiękna.Jestoczywiste,żemaonasweantycypacjewromantyzmie.
Niesilącsięjednaknaprzesuwaniegranicmiędzyepokowych,chciała-
bymteantycypacjewyeksponować,opierającsięna-wmoimprzeko-
naniu-zasadniczymidlaromantyzmu,idlanowoczesnościdoświad-
czeniukryzysu-takżejęzykapoezji.
Romantycznekoncepcjepoezji
Niedefiniowalnośćromantyzmuwynikawdużejmierzezzawartych
wnimsprzeczności,stającsię-paradoksalnie-podstawąrozmaitych
próbjegodefinicji.Samołączenieowychsprzecznościidysonansów
możesięstać,jakwprzypadkukoncepcjiHansaGeorge’aSchenka,
wyznacznikiemtegonurtu,pozostajączarazempowodem-bypo-
służyćsięsformułowaniemWładysławaTatarkiewicza-„rozpaczy
semantyka”
11
.Konstytuowaniesięnazasadziecoincidentiaoppositorum
najważniejszychromantycznychkategorii:miłości,poznania,religii,
atakże-amożeprzedewszystkim-poezji,decydujeoichniejedno-
znaczności,ambiwalencjiidynamice.Niewątpliwieromantycznatopi-
kaMuzwpisujesięwtęzasadę.
Upodstawdwoistościromantycznejkoncepcjipoezjileżydylemat
dotyczącykwestiitwórczejinspiracji.Przejawiasięonwniemożności
udzieleniajednoznacznejodpowiedzinapytanie,czyprawdziwypoeta
stanowinarzędziewrękachsiłwyższych,czyteżjesttwórcąautono-
micznym,jedynymźródłemwłasnejsztuki,jedynymkreatorem.Claude
Abastadopiszeonapięciu,jakierodzisięwrelacjiromantycznegopoety
zjegoinspiratorem,którąnazywarelacjądramatyczną
12
.Sądzę,żeów
11Zob.H.G.Schenk,TeMindoftheEuropeanRomantics:AnEssayinCulturalHistory,
NewYork1969,s.XXII;W.Tatarkiewicz,Romantyzm,czylirozpaczsemantyka,„Pamięt-
nikLiteracki”1971,z.4.
12Omawiającromantycznymitpoety,C.Abastadodowodzi:LePoèteesthabité;ilporte
enlui«levraiPoéme»;ilestpassifaumomentdellinspiration:unevoixparleetluirévèledans
une«extaseinvolontaire»des«mondesinconnus».Onreconnaîtllidéedluneprésenceinter-
ieure-Dieu,Museougenius-reprisàlatraditionnéoplatonitienne;C.Abastado,Mytheset
~14~
