Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
silniejszego,jakimjestdziedzictwo.Romantycyzjednejstronydążyli
dozerwaniaztradycją,zdrugiej-tradycjętęodczytywalinanowo,
przekształcali,dostosowywalidooczekiwańswoichczasów,wpisującją
winnekonteksty.Zaprzeczalipowszechnemujejrozumieniu,aleniejej
samej.Wprzekonaniu,żenależyodkryćjejprawdziwy(wpełnymtego
słowaznaczeniu)sens,łamalikonwencje,wydobywającznichnoweja-
kości.Dlategomamywromantyzmiedoczynieniazkonwencjonaliza-
cjączynawetleksykalizacjąMuz,aleizprzywracaniemimzwiązanych
zpoezjąznaczeń.
ZwrotdoMuzy,czyfiguraMuzy,dlaromantykówstanowiąpróbę
określeniaontologicznegostatusupoezji,dziełapoetyckiegoijego
twórcy,mimoże-araczejwłaśniedlategoże-poddawanesąprzez
nichswoistejdekonstrukcji.Przywołanieboginistajesięgestemmeta-
poetyckim,możenawetbardziejniżwewcześniejszejliteraturześwia-
domym,pozwalapisarzom-choćbyprzezwykrzywienieczyrozbicie
topiki-sformułowaćwłasnedefinicjepoezji.Jakwiększośćbadaczy,
chcęwidziećwtoposiekategorięinterpretacyjną,nieinterpretowaną
-dotrzećzajegopośrednictwemdozawartegowtekstachkomentarza
donichsamych
2
.Istotąmoichbadańniejestbowiemsamtopos,który
zresztąjestwanalizowanejprzezemnieliteraturzeprzekraczany,ale
romantycznekoncepcjepoezji.
Utwory,wktórychpojawiasięMuza,stanowiąceprzedmiotmojego
zainteresowania,zawierająowekoncepcjepoezjiwdwojakimsensie-
popierwsze,ponieważtekoncepcjetematyzują,podrugie,gdyżjedno-
cześniestanowiąichkonkretnerealizacje,niesąwięcczystymidekla-
racjamiczywyłączniepostulatywnymimanifestami.Dlategowłaśnie
Muza-ijakotopos,ijakoczystokonwencjonalnyelementdyskursu
-staniesięturodzajempierredetouche,probierza,dziękiktóremu
ujawniasiękryzysjęzykapoetyckiegowromantyzmie
3
.Czasemjest
onatutajpretekstempozwalającymwydobyćnajistotniejszekategorie
estetyczneanalizowanychutworów,podobniejakdlaichautorówbywa
pretekstemdoichwyrażenia.
2Zob.J.Brzozowski,Muzywpoezjipolskiej:dziejetoposudoprzełomuromantycznego,
Wrocław1986,„Uwagiwstępne”;A.Jabłońska-Sudomir,Toposwbadaniachteoretyczno-
literackich,„Topos”2000,nr1;R.Przybylski,EtinArcadiaego.Esejotęsknotachpoetów,
Warszawa1966.
3OkryzysiejęzykawromantyzmiepiszeP
.deMan;zob.Strukturaintencjonalnaobrazu
romantycznego,przekł.A.Labuda,„PamiętnikLiteracki”1978,z.3,s.307-319.
~8~
