Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pochodnąkoncepcjiprawczłowiekajestzasadarównegotraktowania(uznania
równegostatusu)ibrakudyskryminacjiludzizpowoducharakterystykszczegó-
łowych.
1.3.Równośćjakoprojektspołeczny
Równośćwaspekciespołecznymrozpatrujęwdwóchkontekstach.Pierwszy
odnosisiędohistorycznego,rodemzXIXwieku,sporumiędzyideologiąliberali-
zmuiideologiąsocjalizmu.Istotątegosporubyłzakresprawsocjalnych,umożliwia-
jącyrównekorzystaniezprzynależnychprawpolitycznych(dyskurssocjalistyczny)
lubsposóbizakreswyrównywaniaszansżyciowych(dyskursliberalny).Drugi
nawiązujedosocjologicznegorozróżnieniawczesnejipóźnejnowoczesnościido
„odkrycia”kultury,jakogeneratoraikonserwatorafaktycznejrówności/faktycznej
nierównościmiędzyludźmi(P
.Bourdieu,M.Foulcaut,feminizmkulturowy).
IdeologiaXIX-wiecznegosocjalizmu15wopozycjidoliberalizmuniepoprze-
stawałanarozważaniurównościjakoatrybutuuniwersalistycznietraktowanej
jednostkiicechyustrojupolitycznegoiprawnegopaństwa,koncentrującsięna
pozapolitycznych,społecznychaspektachfunkcjonowanialudzi.SocjaliściXIX-
-wieczni„ujawnilizróżnicowanieklasoweikonfliktywewnętrznespołeczeństwa
[...],przyczynilisiędoprzesunięciaośrodkazainteresowaniazproblematykipo-
lityczno-prawnejnaproblematykęspołeczno-ekonomiczną”(Szacki,2002,s.161).
Oileliberalizmodwoływałsiędopewnejabstrakcji„człowieka”i„obywatela”
,otyle
XIX-wiecznisocjaliścicentrumswoichrozważańuczynilifaktyczne,społeczne
zróżnicowanieposzczególnychjednostekigrupidążeniedoeliminacjitychzróż-
nicowań.Środkiiceletychdążeńmiałyróżnenatężenie,odbardzoradykalnych
(zapewnienieidentycznychwarunkówżyciadlawszystkichpoprzezlikwidację
wolnościprywatnej,wolnegorynku,ustanowieniepaństwajakowyłącznegoredy-
strybutoradóbr)poumiarkowane(ograniczonewyrównywaniewarunkówżycia
poprzezrekompensacjębrakówtylkodopewnegoniezbędnegopoziomu,zapew-
niającegopodstawowezaspokojeniepotrzebbezpieczeństwasocjalnego).Jakwia-
domo,tedążeniamiałypewienutopijnyrys(zwłaszczawpostacikomunistycznej
wizjizbudowania„bezklasowego”społeczeństwa”),jednakproblem–czylipytanie
omożliwośćzapewnieniarównegokorzystaniazprzynależnychpraworazozakres
tzw.równościspołeczno-materialnej(por.Śpiewak,2004,s.37)byłjaknajbardziej
realnyiwkonsekwencjiwyłoniłysięróżnestanowiskaideologiczne.Byłyonetakże
powiązanezpytaniemosprawiedliwośćspołeczną,czyli–jakirodzajijakistopień
nierównościspołecznychjestdozaakceptowania.
15
Pojęcie„socjalizm”pojmujęwtymkontekściejako„kierunekprzeciwstawnyliberalnemu
indywidualizmowi”
,któryośrodkiemzainteresowania„czyniłniejednostkęiniewolnośćjakotaką,
leczdobroiorganizacjęspołeczeństwajakocałości”(Szacki,2002,s.154).
33
