Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
PalimpsestyBrechta
tomożnadośćbeztroskoibezkarnieupoetyzowaćgowpara-
frazęstarożytnejsentencji.Pytanie,cotooznacza,nienależy
doporządkudyskursustrictehistoriozoficznego14.Tymsamym
Duprzejmość”,utopijnieosadzonawtymdyskursiejakokategoria
etyczno-społeczna,będziesiędomagaćnowej–estetycznej,po-
etologicznej–perspektywy.
NaswójsposóbprzybliżatęperspektywęGerhardKaiser,ra-
dykalniejniżdotychczasprzywoływaniczytelnicyBrechtanegu-
jącnietylkoużytecznośćmatrycymarksistowskiejwlekturzehi-
storiozoficznej,leczsamąpolitycznośćwierszaDopotomków.Na
przekórteoriiklasowej,zakładającejtriumfproletariatuiustano-
wieniespołeczeństwabezklasowego,zarównoBrechtowskaoso-
ba-Ja,jakiDpanujący”,Dmordercy”czyDoprawca”sąanonimowi–
niewiadomo,zkimJawojuje.Niewiadomoteż–podkreślaKai-
ser–czyzrozpaczeniuczestnicyDwojenklas”wistocietewojny
toczyli,czyprzednimiuciekali.DWkażdymraziezamiastuf-
nościpokładanejwprzewidzianymregułąpostępiepanujedefe-
tyzm”15–tozdaniedokładnieprzeciwstawnedownioskówLer-
meniLoewenaorazHeukenkamp.Nicniewskazujeteż,według
Kaisera,byzasadapomocniczościmiędzyludzkiejwołałaosocja-
lizmbądźkomunizm;wreszcie,niejasnesąpowody,dlaktórych
ten,cochciałDprzysposobićgruntpoduprzejmość”,niemógłbyć
uprzejmy.Czyżby–pytaKaiser–Dnakoniecwszyscyokazalisię
wrogami?”16.
14Holtzprzywołujewswoimwywodziecharakterystykętwórczościemigra-
cyjnejBrechta,którąPeterPaulSchwarzwidzijakosyntezędwóchtematów:
sferyprzeżyćindywidualnychiprogramatykiwalkipolitycznej,por.PeterPaul
Schwarz,LyrikundZeitgeschichte.Brecht.GedichteüberdasExilundspäteLyrik,
LotharStiehmVerlag,Heidelberg1978,s.13n.ODkonstelacjielegijnej”por.
takżeKlausSchuhmann,UntersuchungenzurLyrikBrechts.Temen,Formen,Wei-
terungen,AufbauVerlag,Berlin-Weimar1977,s.68.
15GerhardKaiser,GeschichtederdeutschenLyrikvonGoethebiszurGegenwart,
t.2:VonHeinebiszurGegenwart,Insel,FrankfurtamMain–Leipzig1996,s.481.
16Tamże,s.481–482.
