Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pierwszeturcykipublikowałwlatach1544–1545.UdałsiępotemdoNiemiec,
gdzieniezgłaszającakcesudośrodowiskprotestanckich,kontaktowałsięjednakznimi
wsprawachdruku.UzyskałprzytymodMarcinaLutraijegowspółpracownikaFi-
lipaMelanchtonancertyfikat”,oświadczeniepotwierdzająceznajomośćsprawimpe-
riumosmańskiego19.Wroku1547przebywałnaWęgrzechwWaradynie(siedzibie
biskupiejprymasaGeorgaMatinuzziego,gdzieformowałasiępolitykaWęgierwobec
zaborczychposunięćHabsburgówiTurcji).W1548rokuprzebywałwPolsce,de-
dykująckrólowiZygmuntowiAugustowiswojedwienowełacińskieturcyki20.Tego
samegorokuoweturcykiopublikowałwWiedniu,wzbiorzededykowanymMaksy-
milianowiHabsburgowi21.Osiadającokoło1550rokuwRzymie,wpapieskiejstolicy
spędziłconajmniejdwadzieścialat.Publikowałwdużychoficynach,udrukarzyAn-
toniegoBladoiGiovanniegoBattistyCavalieriego.Pobierałprzytymzaniesprecy-
zowanezajęcieskromnewynagrodzenieurzędnikapapieskiego,niesatysfakcjonujące
goiniepozwalającemuwykorzystaćaniwyjątkowejwiedzyorealiachtureckich,ani
znajomościjęzyka22.Odniósłjednaksukceswydawniczyiczytelniczy,októrymAn-
gioloDanti,włoskibadaczjegotwórczości,pisał:
Wiadomo,żeobierozprawyGeorgijevicia[DeafictionechristianorumłiDeTurcarumrituetcaere-
moniisł],zarazpoukazaniusięichpierwszegowydania,zyskałyogromnepowodzeniewcałejEuropie.
Byływielokrotnieprzedrukowywane,woryginalelubprzekładzie:wRzymie,Wiedniu,Bazylei,Paryżu,
Krakowie,FlorencjiiWenecji,wydawanojepołacinie,francusku,niemiecku,włosku,popolsku.Jed-
nymsłowembyłtoistnybestsellerówczesnejpublicystyki,któregoniepomijanowżadnympoważniej-
szymzbiorzepismnatematsprawtureckich23.
Obrazpaństwaosmańskiegoigroźnejdlachrześcijaństwajegocywilizacyjnejod-
miennościłączyłsięzpraktycznymiwskazówkamigeograficznymiijęzykowymi.Wau-
tobiografiidedykowanejFilipowideLespinoy,prepozytowikolegiatySanktPharaildis
(św.Faraildy)wGandawie,Georgiewiczpiszenastępującooswoichintencjach:
Mojaniewolamiałazaletę,JaśnieOświecony,żerzucającmnąwizpowrotemjakpiłkąprzezróż-
nekrajeiprowincjesprawiła,poznałemniemniejobrzędów,obyczajówizachowań,niżzniosłemcier-
pień.Chciałemtowszystkozapisać,abyzjednejstronyci,którymoszczędzonotakiegolosu,współczuli
innym,którychburze[życiowe]wciągnęływnieszczęście,zaśzdrugiejstronyżebypodobnimirozbit-
kowieżyciowiznaleźliwtympiśmiekilkaraddowykorzystania[tłum.własneA.K.]24.
19TreśćtegooświadczenianDataeVitebergaedieXIAugustianno1544”przytaczaM.Moretti,Immagini
delTurcoł,p.23.PiszeotymrównieżS.Hanss,OttomanLanguageLearninginEarlyModernGermany,
nCentralEuropeanHistory”2021,vol.54,p.18:nWspecjalnymzaświadczeniu,którewydrukowano
takżewniemieckimtłumaczeniujego[Georgiewicza]opowieścioniewoliz1545roku,Melanchton
iMarcinLuterpotwierdziliprawdziwośćrelacjiĐurđevicia”[tłum.własneA.K.].
20B.Georgiewicz,ProfideChristianacumTurcadisputationishabitae…,Kraków1548.
21B.Georgiewicz,ProfideChristianacumTurcadisputationishabitaeł,Vienna1548.Publikacjama
przedtytuł:HaecnovafertAfrica.
22M.Moretti,ImmaginidelTurcoł,p.26–29.
23A.Danti,„Utopijny”aspektliteraturyantytureckiejweWłoszechiwPolscewpołowieXVIwieku,przeł.
W.Jekiel,[w:]Od„Lamentuświętokrzyskiego”do„Adona”.Włoskiestudiaoliteraturzestaropolskiej,
red.G.Brogi-BercofiT.Michałowska,Warszawa1995,s.121.
24B.Georgiewicz,Deritibus…,k.A
3.Por.tekstłaciński:nHocbonimihipeperitmeaservituseruditissime
vir,quodmepervarialoca&provinciashorsumillorsum,quasipilam,iactavit,nonenimminusrituum
~9~