Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pozostałyjeszczedwiemonarchie,północna,rządzonanajpierwzTir-
sy,późniejzewspanialerozbudowanejSamarii,ipołudniowa,mniej-
sza,zatozJerozolimąiwładającąwniejdynastiąDawidową.Samarię
jużw722/721r.zburzyłainwazjaasyryjska,leczJerozolimieudałosię
jąszczęśliwieprzetrwać.Idopierowlatach597–587samomiasto,
ikrólestwozostałoostatecznieunicestwioneprzezbabilońskiegokró-
la,Nabuchodonozora.Byłtokoniecwszystkiego:zabrakłoZiemi,
KrólaiŚwiątyni.BógIzraelaokazałsięsłabszyodbabilońskiegobo-
gaMarduka.Taktoprzynajmniejwszyscywówczasrozumieli.Dla
wygnańcówpędzonychdoBabiloniiiniedobitkówpozostawionych
namiejscubyłtoprawdziwykoniecświata.
Ajednakówczaswygnaniastałsięokresemniezwyklepłodnym.
NazwanogonawetDmatrycą”judaizmu.Przyczynilisiędotegoipro-
rocy,imędrcy,ikapłani4.Ciostatni,interpretującstaretradycjeido-
kumenty,odczytalinanowo,wświetlewłasnychdoświadczeń,histo-
rięludzkościidziejenaroduwybranego,podkreślającprzytymzcałą
mocąważnośćobrzezaniaiszabatu,dwóchpodstawowychznaków,
jakiemiałyodtądniezawodniewyróżniaćwśródobcychprawdziwych
potomkówAbrahama.
Dlawygnańcówniebyłteżjużistotnydawny,bolesnypodziałna
królestwopółnocneipołudniowe.Odtegoczasuwszyscyczująsięna
równiprzedstawicielami,a–mówiącjęzykiembiblijnym–synami
Izraela,bezwzględunato,gdzieurodzilisięichprzodkowie.Cowię-
cej,żyjącpośródpogannacodzień,zaczynająpatrzećnatychswoich
sąsiadówjakbyinnymioczami.Zaczynającorazlepiejpojmować,że
JahwejestBogiemcałegoświata,jedynymStwórcąniebaiziemi,aza-
temBogiemtakżeipogan,aniewyłącznieIzraela.Ichoćniewszyscy
iniewpełnizechcąsięztympogodzić,myśltajużkiełkujeizczasem
wydaowoce.Jednocześniezaścorazbardziejnarastapotrzebautrwa-
lanianapiśmierównieżitego,codotychczasbyłoprzekazywaneust-
nie.Iznowunieoznaczatowcale,żewszystko,coważne,zostanie
zapisane.Zwolnakształtujesięnawetprzekonanie,żetekstmożebyć
zaledwiecząstkąpełnegoobjawienia,jakieMojżeszotrzymałnaSy-
naju.Takczyinaczej,jednonieulegawątpliwości:wygnaniebabiloń-
skienietylkoniestanowijakiejśDprzerwy”wdziejachIzraela,lecz
wręczprzeciwnie,jestwłaśnieokresem,którywsposóbdecydujący
zarysujeprzyszłykształtjudaizmu.
23
