Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HenrykMarkiewicz
UniwersytetJagielloński
Znowychpolowańnaskrzydlatesłowa
Odwiekówskrzydlatesłowaodgrywająjakocytatyważnąrolęwkomunikacji
społecznej.Wostatnichczasach-możenawetwiększąniżdawniej,aletrochęod-
mienną.Dawniejpochodziłyonebowiemprzedewszystkimztekstówpisarzyczy
publicystówipełniłyfunkcjęalegacyjną,tzn.zastępującąlubumacniającąautory-
tetemczycelnościądanąwypowiedź.Dziścytatówliterackichjestmniej,ajeślijuż
siępojawiają,toczęstoniesąrozpoznawane.Nowychcytatówtegorodzajuprzy-
bywaniewiele;namyślprzychodzitunp.wersYeatsanToniejestkrajdlastarych
ludzi”czynzdradzenioświcie”-wyrażeniezwierszaHerberta,prawemkaduka
zastosowaneprzezJarosławaKaczyńskiegowodniesieniudoofiarkatastrofysmo-
leńskiej.Masięwrażenie,żeprzeważającytatyzwystąpieńpolityków,itoprzypo-
minanedlaichscharakteryzowanialubskompromitowania(np.nTrzebasiębyło
ubezpieczyć”
,nDorżnąćwatahę”
,nMyjesteśmytu,gdziewtedy,onitam,gdziestało
ZOMO”
,nWehrmachttościema,alenaródjestgłupiitokupi”(słówtychwypiera
sięzresztąJacekKurski).Dlażartuprzywoływanesącytatyzfilmów,np.Barei
nJakajestzawartośćcukruwcukrze?”
.Powszechnejestteżużyciecytatówlubich
trawestacjiwtytułachprasowych(przykładznWprost”2011,nr50:Niebezpieczne
związki,Widmo,którekrążynadMazowszem,Wypalonysłońcem,Czarnaowca).
Autorzyich,zjednejstrony,przeceniająrozpoznawalnośćtychcytatów,zdrugiej
-zdarzasię,żetytułzupełnieniepasujedotematuartykułu.Ajutrocałyświat-
takitytułnadałRafałA.Ziemkiewiczfelietonowioimperialistycznychplanach
Stalina(nPlusMinus”z15-16października2011).Aprzecieżtotłumaczeniesłyn-
nejniemieckiejfrazynUndmorgendieganzeWelt”zwierszahitlerowskiegobarda
HansaBaumanna...
Autortegoartykułuzajmujesięskrzydlatymisłowamiodlatbliskosześćdzie-
sięciu.Wroku1958ogłosiłwnPrzekroju”cyklKtotopowiedział,czyliskrzydlate
słowaliteraturypolskiej.Zbiórtenrozrósłsiępóźniejdodwóchpękatychtomów,
opracowanychwspólniezAndrzejemRomanowskim(przyczyniłysięonezapewne
21
