Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
,
Wiekdzieckaaetapyrozwoju
Cyklezachowań
Podążajączanaszymopisemkolejnychetapówrozwojowych,zauważycie,żewydają
sięoneciąglepowtarzać.Szczegółoweanalizyzachowańwpierwszychdziesięciu
latachżycia–uzupełnioneprzezbadaniadotycząceokresumiędzyrokiemdziesiątym
aszesnastym–niepozostawiająwątpliwości,żeokreślone,powtarzalnesekwencje
zachowańukładająsięwcykle,następująceposobieażdochwili,kiedydziecko
osiągniewiekdojrzały1.Pierwszyznichwystępujemiędzydrugimapiątymrokiem
życia.Powtarzasięonnastępniemiędzypiątymadziesiątymijeszczeraz–między
dziesiątymaszesnastym.
NiektórzyzWasuznajątakiecałościoweicokolwiekabstrakcyjneujęciesprawy
zachowańzaprzydatne.Inninatomiastbędąwolelizająćsięwłaściwościamijednego,
aktualnieichinteresującegowieku.Naużytektychpierwszychpodajemyponiżejopis
cyklówzachowań,którypowstałwwynikuuważnejobserwacjidziecimiędzydrugim
aszesnastymrokiemżycia.
Przedewszystkimzauważyliśmy,żedrugi,piątyidziesiątyrokżyciatopunkty
maksymalnejrównowagi,kiedydzieckowydajesięmiećwzględniemałokłopotów
zsamymsobąizotaczającymświatem.Pokażdymztychokresówspokojunastępuje
krótkiokreszałamania,kiedydzieckowykazujewyraźneoznakinierównowagi.
Charakterystycznałatwośćwobejściudwulatkazałamujesię,kiedymaonookoło
dwóchipółroku;pięciolatka–wdrugiejpołowieszóstegorokużycia;dziesięciolatka
–okołojedenastegorokużycia,kiedytodzieckowydajesięabsolutnieskłócone
zcałymświatemizsamymsobą.
Pokażdymztychetapównastępujeznowu–okołotrzeciego,wpołowiesiódmego
orazokołodwunastegorokużycia–okreswzględnejrównowagi.Dzieckoczujesię
dobrzezsamymsobąiotaczającymjeświatem.
Wówczaszkoleimamiejscezazwyczajfazaskrytościiuwewnętrznienia,kiedy
dzieckochłoniewrażeniaidoświadczeniazeświatazewnętrznegoiwieleczasu
poświęcanaichprzemyślenie,przetrawienieizrozumienie.Tozdarzasięnajczęściej
wwiekutrzechipół,siedmiuitrzynastulat.Wwiekutrzechipółrokuprocesowitemu
towarzyszączęstoprzykreefektyuboczne,wpostaciogólnejniestabilności
emocjonalnej,rozmaitychlęków,złejorientacjiprzestrzennej,drżeniarąk,pojękiwania
iwysokiego,roztrzęsionegobrzmieniagłosu,atakżejąkaniasięizacinania.Siedem
itrzynaścielattowiekbardziejstabilny,lepiejwytrzymującyciężarytegookresu
rozwoju.Efektyuboczneobjawiająsięwewzmożonejwrażliwości,skrytości,obniżeniu
nastrojuiogólnympesymistycznymnastawieniudożycia.
Wszystkietetrzyetapyustępująmiejscawielkiejekspansywności:cztero-,ośmio
–iczternastolatkisąpełneżyciaiskoredozawieraniaprzyjaźni.Czasamibywa
tonawetniebezpieczne.Czterolatekwędrujepookolicyiłatwosięgubi,ośmiolatek
rozbijasiępoulicachnarowerze,aczternastolatekzaplątujesięwmnogości
sprzecznychnierazuczuć,któreżywidoinnych.
Okolejnychtrzechetapach(czteryipół,dziewięćipiętnaścielat)wiemynajmniej,
alewystarczającodużo,byrozpoznaćwystępującewnichregularności.Nastawienie
doświatacharakteryzujesięwówczasmniejsząotwartościąniżpoprzednio,gorszajest
